Resten oude Lochemers van de Markt naar de oude begraafplaats

Gevonden botten en schedeldelen krijgen nieuw graf

Door Arjen Dieperink

LOCHEM - Er worden al tientallen jaren geen mensen meer bijgezet op de oude begraafplaats in Lochem, maar afgelopen donderdag werd daar een uitzondering op gemaakt. Er kwam toch nog een graf bij. Eén kist, met resten van Lochemers die gevonden waren bij de werkzaamheden op de markt. Tot 1829 werden werden overleden Lochemers namelijk ter aarde besteld rond de Gudulakerk maar daarna moest er worden begraven buiten het centrum. En op die oude begraafplaats kregen de gevonden beenderen en delen van schedels met een kleine sobere plechtigheid een nieuwe rustplaats.

Langzaam lopen de veertig genodigden de begraafplaats op. Ieder wordt persoonlijk begroet door burgemeester Sebastiaan van ‘t Erve. Een van de aanwezigen is Paul Roodbol, voorzitter van het Historisch Genootschap Lochem-Laren-Barchem. “Het genootschap heeft een werkgroep die deze oude begraafplaats in ere probeert te houden, hekwerken restaureert en grafstenen weer goed op het graf zet. Voor dat laatste hebben ze een speciale cursus gevolgd. Wij vonden het een mooi idee om de gevonden menselijke resten hier te herbegraven”, aldus Roodbol.
Het was nog niet eenvoudig om een plek te vinden. Roodbol wijst op een plattegrond van de oude begraafplaats een plaats aan. “Hier was eerst de bedoeling, maar wij kwamen er toen achter dat het een knekelgraf was. Dat was niet op de kaart of anderszins terug te vinden. Zoals je ziet, de begraafplaats is eigenlijk vol. Gelukkig hebben wij toch nog een ander plekje gevonden.”
De burgemeester vraagt de genodigden om hem te volgen. Bij de witte houten kist die op het graf staat zegt Van ‘t Erve: “Wij weten niet we ze zijn. Eén ding weten wij wel. Het waren Lochemers die met liefde begraven zijn en met die liefde zullen wij hen hier herbegraven.”
De menselijke resten komen niet uit een specifiek graf en werden her en der gevonden. Het betreft ook geen complete skeletten. “Eigenlijk zijn het resten van meerdere personen”, aldus Paul Roodbol. Tijdens de ceremonie bij de kist zei hij: “In vele opzichten is dit geen gewone begrafenis, dat moge duidelijk zijn. Normaal is het een bekende, iemand met wie je een emotionele band hebt. En dat is nu niet zo, vergeten namen, onbekende mensen, al meer dan 200 jaar niet meer onder ons.” Roelof Heringa droeg bij afwezigheid van de predikant van de St. Gudulakerk, namens de Raad van Kerken en Geloofsgemeenschappen het gedicht voor met de titel ‘De mensen van voorbij’.

Unieke kans
Archeoloog Eric van de Kuijl belichtte de archeologie op de markt waar de menselijke resten vandaan kwamen. “Wij waren zeer verguld met de unieke kans die gemeente Lochem ons bood om hier onderzoek te doen.” De graafwerkzaamheden werden begeleid door archeologen van SOB Research uit Empe en Hameland Advies uit Ruurlo. Het leverde een schat aan nieuwe informatie op over het vroegste verleden van Lochem. De steun van de archeologische werkgroep in Lochem en mede de ondersteuning van Ben de Graaf die al bijna een halve eeuw in de Lochemse bodem wroet, Gerard Tiemessen en Edwin Rechterschot waren voor Eric essentieel.
“Tijdens het graven van de pompput voor de nieuwe fontein kwamen de resten tevoorschijn van een houten vakwerkhuis uit de 11de eeuw, vermoedelijk behorend tot de hof van de heren van Zutphen’ laat Van der Kuijl bij het graf weten. Er werd sporen gevonden van een akker uit de IJzertijd met scherven handgevormd aardwerk uit de periode rond 200 voor Christus. Ook de brandlaag , waarschijnlijk afkomstig van de grote stadsbrand in 1615 waarbij een groot deel van de stad in vlammen opging, kwam hij tegen.

Muur
“Meer richting de kerk werden de resten aangetroffen van de oorspronkelijke muur rond het kerkhof. Deze Middeleeuwse muur werd op een gegeven moment afgebroken omdat het kerkhof rond de kerk vergroot moest worden. Zowel binnen de oorspronkelijke muur als buiten de muur werden honderden menselijke beenderen aangetroffen van de vele begrafenissen die hier vanaf de 11de tot en met de 19de eeuw hebben plaatsgevonden”, aldus de archeoloog.
Inmiddels zijn de ‘gaten’ op de Markt weer opgevuld. “De Markt is als vanouds weer toegankelijk als centrale plek in Lochem. Een plek waar letterlijk weer nieuwe geschiedenis geschreven wordt”, besluit Van de Kuijl zijn verhaal, waarna de plechtigheid met een laatste groet werd afgesloten.
Het Historisch Genootschap zal bij het graf een informatiebordje plaatsen.

www.hglochem.nl