'Kinderen hun eigen kracht helpen vinden'

ZUTPHEN - Jeltje Jelles is GZ-psycholoog en praktijkhouder van jeugdpraktijk Pit, een erkende zorgaanbieder in de regio Zutphen. Pit werkt op verwijzing van huisartsen, kinderartsen of de gemeente, en biedt bewezen effectieve hulp aan kinderen en hun ouders. Jeugdpraktijk Pit beschikt over een kleinschalig team van BIG geregistreerde professionals. Hoe werkt Jeltje en wat komt zij tegen in haar praktijk?

Door Jolien Wilmar

Lummeltijd
"Ik zie veel kinderen met allerlei soorten angsten, stemmingsstoornissen, aandachtsproblemen en kinderen met een beschadigd zelfbeeld. Vaak slapen deze kinderen slecht, maar ouders zijn dat gewend en denken dat hun kind weinig slaap nodig heeft. Nachtrust is echter een grote natuurlijke gezondmaker. Als je daarvan tekortkomt, beïnvloedt dat het dagelijks functioneren en wordt een kind bevattelijker voor ziektes en psychische problemen.

Gedurende de dag heeft een kind tijd nodig om te verwerken wat hij meemaakt. Gelukkig wonen we in Zutphen dichtbij de natuur en fietsen veel kinderen naar school, waardoor ze de kans krijgen te herstellen van alle indrukken van een schooldag. Toch zie ik ook hoe kinderen lijden aan een gebrek aan lummeltijd. Vanuit verveling ontstaat de mogelijkheid om iets te gaan doen dat uit het kind zelf komt. Met de komst van de digitalisering komt die 'leegte', die essentieel is voor het ontstaan van eigen activiteit, in het gedrang. Een brein staat de hele dag aan. Als het dan tijd is om te slapen wil het niet meer uit. Daarom is het belangrijk dat ouders snappen hoe belangrijk ritme, rust en slaap voor een kind is en dat ze afspraken maken over het telefoongebruik. Zodat die verleiding er in de slaapkamer in ieder geval niet is.

Kinderen staan tegenwoordig onder druk om slim te worden. Ze moeten ook de kans krijgen om wijs te worden en daar heb je rust voor nodig, zodat kan bezinken wat je allemaal meemaakt. Een ontspannen brein kan niet alleen veel beter lesstof opnemen, maar is ook beter in staat om emoties te reguleren en te bouwen aan zelfvertrouwen."

Samen met het hele systeem
"Ik zie ook veel kinderen die langdurig digitaal gepest worden. Het lastige van digitaal pesten is dat het niet stopt als het kind de school uitgaat. Kinderen die langdurig buiten hun sociale groep geplaatst worden, proberen door te gaan met hun leven, maar ontwikkelen ondertussen psychische problemen De school neemt de verantwoordelijkheid voor het digitaal pesten binnen de schooltijden en de ouders daarna, maar daarmee stopt het pesten vaak niet. Ik werk daarom nauw samen met ouders en de school en treed buiten de comfortzone van de behandelkamer. Met als doel het pesten te stoppen en het kind sterk te maken richting meer zelfvertrouwen en weerbaarheid."

Ojee en oké brein
"Wanneer je de wereld benadert vanuit angst, handel je vanuit je Ojee brein en wanneer je de wereld tegemoet treedt vanuit vertrouwen, reageer je met je oké brein. Dit is niet alleen een grappige psychologische aanduiding om gedrag helder te maken, maar is tevens een neuropsychologisch gegeven. Kinderen die onvoldoende gerustgesteld worden als ze angst beleven, activeren vooral hun ojee brein en maken onvoldoende neuropsychologische verbindingen om in het oké brein actief te zijn. Nieuwe verbindingen kunnen gelukkig op alle leeftijden aangelegd worden, want het brein is flexibel en veerkrachtig. Soms begint herstel bij de ouders, die nieuwe opvoedvaardigheden leren om hun kind te helpen bij de ontwikkeling van hun oké brein. Daarvoor bied ik hen ouderbegeleiding.

Als ouders in hun eigen biografie reden hadden om wantrouwend in het leven te staan, dan reageren zij automatisch vanuit hun ojee brein. Om dat mechanisme te veranderen, onderzoek ik met ouders waar die ojee houding vandaan komt en waarom die nu niet meer nodig is. Voor het kind is dat ontzettend belangrijk, want als een ouder met een bovenmatig bezorgde, of kritische blik naar het kind kijkt, ontwikkelt het kind vooral zijn ojee brein."

Aansluiten bij de passie van het kind
"Gelukkig zijn er bewezen methodes in de psychologie, zoals cognitieve gedragstherapie, EMDR en speltherapie om kinderen en ouders hierbij te helpen. Het zijn intensieve veranderingsprocessen. Als je die speels, met humor en op maat aanbiedt, dan werken kinderen en ouders er graag aan mee. Daarnaast heb ik oog voor de bredere leefwereld van een kind, zoals een club of een sport die het kind bezoekt. Wat leert het daar over vertrouwen en succes ervaren? Aan het spelen in de natuur, of het verzorgen van een paard of hond, doet een kind ook vertrouwen op. Dat heeft een positief effect op het oké brein. Bezig zijn in de natuur, helpt psychische problemen te helen. Door de buitenlucht en de verzorging van een dier krijgt zo'n kind weer plezier en ervaart meer verbinding met zijn leefwereld. Het kind doet er nieuwe ervaringen op.

Wanneer kinderen gaan ervaren dat hun leefwereld weer interessant en uitnodigend kan zijn, ontstaat er een beweging uit het isolement. Ze merken dat ze de moeite waard zijn en durven meer. In de behandeling maak ik gebruik van deze concrete ervaringen van een kind en leer het om ook moedig en weerbaar te worden naar leeftijdsgenoten.

Het is het mooiste wat er is, wanneer kinderen hun eigen kracht weer te pakken krijgen. Dat bewerkstellig ik zelden alleen. 'It takes a village to raise a child.' We doen het samen."