Twee vrouwen. Twee beelden. Eén portret.

Hoe geef je een gezicht aan mensen die belangeloos voor anderen zorgen. Vrijwillig, maar niet omdat ze het bewust hebben opgezocht. Wel omdat die ander zoveel voor hen betekent dat niet-zorgen geen optie lijkt. Ria Elstgeest als verhalenschrijver en Yvon van Voeten als fotografe, brachten samen een aantal van deze mensen uit de gemeente Lochem in beeld. Dat leverde een prachtig boekje op met de titel ‘Ik ZIE jou’. Met foto’s en verhalen over mantelzorgers en hun vaak positieve kijk op het leven.

Door Wendy Goodin

Ria en Yvon wilden beiden portretten schetsen; op hun eigen manier. Voor de fotografe is een vrijwilligersklus zoals deze iets wat ze graag doet naast haar betaalde werkzaamheden. “Ik wil mensen in zicht brengen, zeker in deze tijd. Met een foto kan ik ze letterlijk uitlichten.” “Een foto geeft een verhaal nog meer diepte”, aldus Yvon, “als je mensen kadert dan zie je de intentie des te duidelijker. Dat is waarom ik hier graag aan meedoe.”

De vrijwillige bijdrage van Ria aan het boekje wordt geleverd in woorden. Taal is de rode draad in haar leven. Zo schrijft ze voor deze rubriek, de Vrijwilliger Centraal, werkte ze bij een leesgroep vanuit de bibliotheek in Zutphen en als taalcoach bij een meneer in Laren. Maar ook bij haar werk binnen een hospice hoorde ze veel ontroerende verhalen en gebruikte ze taal om gevoelens in beeld te brengen.

De verhalen van de mantelzorgers waren herkenbaar voor Ria: “Ik ben een hele tijd zelf mantelzorger geweest voor mijn moeder. Ik weet daardoor wat het is.” Het schrijven voor het boekje deed haar hier geregeld aan terugdenken. “Ik stond er toen zelf niet zo bij stil, want dat doe je dan gewoon.” Het meest opvallende in de verhalen vond Ria “de volledige overgave van mensen die met alle liefde voor iemand klaar staan, soms ook ten koste van henzelf”. Daarnaast heeft ze ervaren dat mantelzorg in vele vormen en manieren voorkomt. “Een aantal keren dacht ik: zo kan het dus ook. Zo was er het verhaal van een meisje dat nu en dan een stap naar achteren doet, zich onzichtbaar maakt om ruimte te geven aan anderen in haar gezin. Niet direct een zorgtaak, maar ze offert hiermee wel aandacht voor haarzelf op.”

Voor Ria en Yvon is het vooral van belang dat het portret dat ze schetsen van mensen ook echt hun eigen verhaal is. Ria: “Mensen willen nog wel eens dat er iets aan mijn verhaal wordt veranderd. Dat is niet erg want het moet (ook) hun verhaal worden.” Yvon geeft mensen een keuze in de foto die wordt gebruikt. Soms zou ze dat liever anders zien. Yvon legt uit: “Mensen willen graag mooi op een foto en dat is soms in strijd met het verhaal. Ik snap dat wel, maar vind het vooral jammer omdat ‘vertellende foto’s’ langer blijven hangen”. Beide zijn benieuwd naar het eindresultaat.

Het boekje ‘Ik ZIE jou’ verhalen van mantelzorgers in coronatijd is een initiatief van Stichting Welzijn Lochem en verschijnt in juli.