Stichting Stolpersteine Lochem voortvarend te werk

LOCHEM - Een Stolperstein (struikelsteen) is een steen met de naam van het slachtoffer van het nationaal-socialisme. In heel Europa zijn ze te vinden. Het is een project dat bedacht is door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. De Stichting Stolpersteine Lochem is voortvarend bezig en verwacht er voor de hele gemeente Lochem zo'n 130 nodig te hebben. De eerste drie worden op 30 oktober gelegd, bij het Raedthuys, voor de HEMA en bij Het Ei in Lochem.

Door Arjen Dieperink

Pieter Arts van de Stichting Stolpersteine Lochem begint enthousiast te praten. "In november traden wij naar buiten", zegt hij over de stichting waarvan hij bestuurslid is. "Uit de gehele gemeente kwamen de positieve reacties los, ook ontvingen wij donaties. Wij krijgen zelfs concrete aanwijzingen waar joodse families woonden die in de vernietigingskampen zijn vermoord."
Het is zijn passie geworden om personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord een plek te geven in de geschiedenis en eigenlijk weer welkom te laten zijn. "Ook Lochem heeft een geschiedenis van mensen met een naam, die hier gewoond hebben, hun beroep uitoefenden, op school zaten, naar de synagoge gingen en concreet een plek hadden in deze samenleving. Daar hebben wij het over. Het is eigenlijk het verhaal van koning Willem Alexander: wij stonden erbij en keken ernaar."

Verdwenen
Pieter Arts verwijst naar Leny Brinkman, een 91-jarige Lochemse die tegenwoordig in Groenlo woont. Haar moeder werkte als poetsvrouw in huis bij de familie Vromen waar nu het horecabedrijf Raedthuys gevestigd is. Leny Brinkman was bevriend met Sander Vromen en bracht hem iedere dag naar de bushalte vanwaar hij naar school ging in Deventer. Op een dag was Sander verdwenen, zonder afscheid te nemen of een spoor achter te laten. "Zoiets maakt diepe indruk, iemand die je goed kende en die er plotseling niet meer is", zegt Arts.
Op vrijdag 30 oktober worden op drie plekken in Lochem Stolpersteine gelegd. De eerste komt voor de Smeestraat 1, waar de HEMA gevestigd is. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dat Smeestraat 15. De tweede struikelsteen komt bij Het Ei. "Wij willen de scholen er ook bij betrekken en daarom zal de Meester Propschool daarbij aanwezig zijn. Voor het Raedthuys wordt eveneens een Stolperstein ingelegd, in het bijzijn van een nazaat van de familie Vromen uit Amsterdam, Yoni Vromen.

Vraagbaak
Behalve in de stad Lochem is de Stichting Stolpersteine Lochem ook actief in onder meer Almen, Epse en Gorssel. De historische verenigingen, De Elf Marken en het Historisch Genootschap Lochem Laren Barchem dienen met regelmaat als vraagbaak voor de stichting. "In Harfsen zaten tijdens de oorlog veel onderduikers. Helaas zijn op de onderduikadressen ook slachtoffers gevallen. Hier moeten wij ook aandacht aan besteden. In Gorssel is een politieagent die weigerde om personen voor executie aan te wijzen zelf het slachtoffer geworden. Ik verwacht in heel de gemeente Lochem zo'n honderddertig stopersteine nodig te hebben", aldus Arts.
Na de eerste stenen van 30 oktober worden in april volgend jaar nog eens vierentwintig stenen geplaatst. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig zal daarbij aanwezig zijn.