Kranslegging bij de synagoge in Lochem eerder dit jaar. Foto: PR

Kranslegging bij de synagoge in Lochem eerder dit jaar. Foto: PR

Lochem laat rol gemeente bij Joods vastgoed onderzoeken

Algemeen

LOCHEM/GORSSEL - De gemeente Lochem laat de eigen rol rond de aankoop van Joods vastgoed in de Tweede Wereldoorlog onderzoeken. Uit onderzoek van Pointer (KRO/NCRV) blijkt dat de voormalige gemeenten Lochem en Gorssel panden in bezit hebben gehad die de Joodse eigenaren gedwongen moesten verkopen. Het onderzoek richt zich ook op de toen nog zelfstandige gemeente Laren. Naast woningen zijn er mogelijk landbouwgronden in het geding.

Door Henri Bruntink 

Het onderzoek is uitbesteed aan Maarten-Jan de Vos uit Winterswijk. Hij is historicus en geldt als een autoriteit op dit gebied. Hij deed ook al onderzoek voor andere gemeenten. Plaatselijk gaat een maatschappelijke klankbordgroep het onderzoek begeleiden. Hierin zitten vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap, de historische verenigingen en het regionaal archief.

Oude wonden
Burgemeester Sebastiaan van ‘t Erve wijst erop dat de Tweede Wereldoorlog een aantal zwarte bladzijden vormen voor Lochem en de omgang met Joodse medeburgers. “Het is zeker niet de bedoeling oude wonden op te rijten. Die wonden zijn er wellicht nog wel. Maar we moeten de feiten onder ogen zien en de eventuele consequenties dragen”, zo zegt hij.

Uit de gegevens van Pointer, die mede zijn gebaseerd op data van het Kadaster en het Nationaal Archief, blijkt dat het in de huidige gemeente Lochem gaat om 28 panden die gedwongen zijn verkocht. Van vier gevallen is zeker dat de voormalige gemeenten Gorssel en Lochem de kopers waren. In Lochem was dit in ieder geval de Synagoge aan de Westerwal. Het onderzoek richt zich met name op deze transacties. Op onteigende Joodse bezittingen werd destijds vaak veel winst gemaakt.

Gevoelig hoofdstuk
Lochem hoort bij de ongeveer twintig gemeenten die een dergelijk onderzoek laten doen. Van ‘t Erve ziet het onder meer als onderdeel en afronding van ‘75 Jaar Vrijheid’. “Van de viering kwam dit jaar niet veel terecht maar voor volgend jaar hebben geld gereserveerd voor wat we nu dan maar ‘75+1’ noemen”, aldus de burgemeester. Het is een goede gelegenheid om een gevoelig hoofdstuk af te sluiten.

Na de oorlog is wel sprake geweest van rechtsherstel maar het college van B&W vindt het belangrijk om boven tafel te krijgen hoe dit is gebeurd en of dit afdoende was. “In financiële én emotionele zin”, zegt Van ‘t Erve. Hij vindt het belangrijk dat ook de gemeenteraad zich achter dit onderzoek schaart, al was het maar omdat dit mogelijk nog consequenties heeft. Dat blijkt pas als het onderzoek is afgerond. Dit is vermoedelijk eind volgend jaar het geval. Na goedkeuring door de raad kan het in mei beginnen.

Vragen
De vragen die beantwoord moeten worden zijn onder meer hoe de gemeentebesturen het rechtsherstel hebben aangepakt en of inderdaad recht is gedaan jegens de voormalige eigenaren, hun nabestaanden en erfgenamen. Zijn zij goed bejegend? Verder wordt onderzocht of de bezittingen zijn teruggegeven en welke kosten de rechthebbenden hiervoor moesten maken.

Over onteigende landbouwgrond is weinig bekend. De onderzoeker is gevraagd om een verkenning te doen. Dit geeft mogelijk aanleiding tot een vervolgonderzoek.

Bekijk HIER de interactieve kaart met onteigende panden van Joden. Veruit de meeste in de gemeente Lochem zijn door particulieren gekocht.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant