De ‘houdbaarheidsdatum’ van rouw

ZUTPHEN - Thamara Addink (34) uit Zutphen verwoordde in een gedicht ‘min of meer impulsief’ haar gedachten en gevoelens na het overlijden van een familielid. Ze mailde het resultaat naar de redactie toen ze in deze krant de oproep las van uitvaartverzorger Lot Rohde om ‘uitvaartpoëzie’ te delen. De tweekoppige jury vond Thamara’s inzending de beste.

Door Sander Grootendorst

“Ik heb helemaal niet meegedaan om te winnen of zo,” zegt Thamara aan de telefoon. “En behalve sinterklaasgedichten schrijf ik nooit poëzie. Het vak van Lot Rohde interesseert mij en ik lees altijd haar stukjes.” Bij lezing van het gedicht als jurylid zei Lot Rohde dat ze het woord ‘houdbaarheidsdatum’, dat in de regels is verweven, zo sterk vindt. Thamara legt uit: “De aanleiding voor het gedicht komt uit eigen omgeving. Vorig jaar is een tante overleden na een kort maar hevig ziekbed. Net voor december. Mijn oom is met de kerst door het diepste van zijn eenzaamheid gegaan. Hij besloot zich online in te schrijven om een nieuw maatje te vinden. En hij vond heel snel iemand.” Daar werd niet door iedereen even begripvol op gereageerd, zegt Thamara: “Niemand gunt iemand anders eenzaamheid, maar sommigen zijn van mening dat er zoiets als een minimale rouwperiode bestaat. Zonder precies te weten hoe lang die moet zijn. Aan de andere kant: hoor je ook zeggen: Blijf er niet in hangen, ga verder met je leven. Dus er is blijkbaar ook een maximale rouwperiode. Maar hoe lang? Was drie jaar beter geweest? Dat is dan drie jaar eenzaamheid.” Bovendien: “Wie zegt dat je niet meer zou kunnen rouwen als je iemand anders hebt ontmoet?”

Het beeld van eenzaam thuiskomen na de uitvaart van iemand met wie je een leven lang samen bent geweest, inspireerde Thamara tot haar gedicht.

De beide slotregels ontroeren: ‘Ik wéét/ dat je om me geeft.’ De kern van menselijkheid, in al zijn eenvoud.

Na lezing van alle inzendingen schreef Lot Rohde dit aan Thamara Addink:

‘De nummer één kiezen voor het mooiste gedicht rondom uitvaart, hoe doe je dat?
In elk ingezonden gedicht voel ik de emotie waarmee het geschreven is, de herinnering die het gedicht tot leven heeft gewekt en de kwetsbaarheid van het blootgeven van iemands gevoel. Het is toch wat anders dan een gedicht schrijven over het fijne lentegevoel.
Hoe bepaal je dan welke het mooist is? Gevoel is zo persoonlijk en eigenlijk onbeoordeelbaar voor een ander. Maar toch hebben we ons eraan gewaagd en zijn we gekomen tot dit gedicht Na de Uitvaart als winnaar.
Wat mij met name raakt is de beschrijving van de ‘houdbaarheidsdatum’ van het rouwen. Eerder schreef ik daar ook eens een column over. Het lijkt alsof mensen op een bepaald moment vinden dat het wel weer klaar is en dat je je leven weer moet oppakken. Maar zo simpel is dat niet.
En dit onderwerp weet jij in jouw gedicht precies te raken. In eerste instantie zijn het alleen woorden, maar als je de woorden iets langer op je in laat werken, voel je de lading. De lading van het, veelal, onbegrepen werkwoord: Rouwen.’

De jury bestond uit Lot Rohde en Sander Grootendorst. De winnaars ontvangen het boek De Rohde loper naar het einde met columns en gedichten van Loth Rohde over rouw en uitvaart.
Meer informatie:
lot@loteringenuitvaart.nl.

Na de uitvaart

Thuis klinkt de stilte
oorverdovend
Galmt in de ruimte
het gemis
Het dagelijks bestaan
vult zich
met leegte
En stilaan ervaar je
dat voor de omgeving
rouwen
een houdbaarheidsdatum heeft

Je dwaalt
en keert terug
In een weerklank
van herinneringen
Een glimlach
verdrukt de tranen
Wanneer stilzwijgend
een bekende stem zegt
Je doet het goed
Ik wéét
dat je om me geeft

Thamara Addink (Zutphen)

Overal

Ik zie je in een een merel
ik zie in de zon
ik zie je op de momenten , dat je alles nog kon.

Ik ruik je in de appelmoes
Ik ruik je in de kippesoep op zaterdag
Ik ruik je op onverwachte momenten, en ben dan even van slag.

Ik voel je in de regen
Ik voel je in de kou
Overal en nergerns voel ik jou.

Helma van der Kuip (Vorden)

UITVAART

Het begint al met je blauwe pak, al jaren uit het zicht
Wit overhemd, een stropdas om, je knoopje wil niet dicht
Zwarte schoenen, regenjas, veel mensen om je heen
Begrafenis, een lange rij, gelukkig niet alleen
Je hoofd vol met herinnering, een einde aan’t gevecht
Zijn foto staat daar op de kist, je tranen slik je weg
De uitvaartleidster voert het woord, ze neemt je zomaar mee
Naar jeugd, vriendschap, genegenheid, altijd plezier voor twee
Hij was je trouwste kameraad, na haar voer jij het woord
Emoties, missen, verleden tijd, balans danig verstoord
Afscheid nemen, hand in hand, je kijkt nog achterom
Condoleance, zijn lieve vrouw, het voelt niet goed, zo krom
De eerste in een lange rij, met een bezwaard gemoed
De zon schijnt, lopen door de stad, het leven is zo goed.

Henk Veenendaal (Gorssel)

Uit- vaart

Dobberen over de zee
Eindeloos
richting de horizon
Met de zon aan de hemel
De schittering op de golven
De laaste uit-vaart
Vaar ik over de golven van mijn verdriet

Yvette Huitema (Lochem)

De muren

Waartussen jouw levenloze lichaam wordt vervoerd
Komen denderend op me af
En maken dat ik geen stap meer kan verzetten
Ik fluister je naam
Puur om hem even te horen
Ik grijp in de ijle lucht om me heen
In de hoop jouw aanwezigheid te voelen
Ik glimlach
Om jouw mooie gedaante
Omhuld door bloemen
Omgeven door vijf planken

Imre Koekenbier (Zutphen)

Afscheid

Afscheid nemen doet altijd zeer
Eens komt er een tijd die dit niet vermijd
Je mocht jaren geleden deze aarde betreden
Met veel vaart ging je door het leven
Maar zo een vreugdevaart duurt maar even
De vaart is er dan uit
Je kunt dan alleen een uitvaart als herinnering geven

Gethmans (Zutphen)

Krista 1977-2018 11 maart 2020.

Twee jaar verder zijn we nu.
Totaal onvoorbereid op de heftige schok,
van jouw plotselinge dood.
Met honderden dierbaren,
vormden wij een lang lint,
Van Verbinding, Vergeving en Verzoening.
Vormden wij een ere haag voor jou.
Zodat jij naar je nieuwe plek kon gaan.

Wij hervinden onze levensweg.
Pakken het lint steeds op.
Zoeken troost
Vinden troost
In de Liefde, die jij voor ons achterliet.
Als zaadje in ons hart geplant.
Groeit die liefde tot mooi licht.
Schijnt dagelijks over ons leven.
En mocht het soms pikdonker zijn.
Ons hart vervult vol pijn.
Knip dan het licht van Krista aan.
Haar ster straalt…. zorgt voor vrede, vrolijkheid.
Laat het schijnen, zoals zij het voor ons achterliet.
Die Liefde geeft ons Vleugels,
 naar de juiste levensweg.

ANS….. Mamma van Krista (Zutphen)

Laat de dood zijn
Zoals hij bedoeld is
Dood- en doodstil

Monique Langendonk (Warnsveld)

Tja, een uitvaart…
is toch wel iets wat zorgen baart
Gelukkig ontmoette ik Lot
en daarmee zijn de zorgen nu van het slot
Alles kan bij haar en alles mag
zelfs een wade in alle kleuren van de regenboogvlag!
Er is letterlijk ruimte voor alle soorten wensen
waarbij rekening gehouden wordt met ieder zijn grenzen
Maar… als het om kinderen gaat
Dan laat ze duidelijk horen waar ze staat
Mensen, of ze nu klein zijn of groot
Moet je niet weghouden van de dood..
Dit bewust meemaken zal ons ook veel geven
Immers de dood behoort bij het leven…..

Purnima Zweers (Zutphen)

Je laatste dag

Wat zou je het mooi gevonden hebben
Je laatste dag hier bij ons.
Jij in de kist
je rode hoed er bovenop
tussen alle tekeningen van de
achterkleinkinderen in.

Jij in de kist,
Wij in feestkleding.
Soms verdrietig
Maar ook heel blij
dat je zo mooi kon gaan,
zo netjes tussen twee lockdowns in,
zodat we allemaal bij je konden zijn.

Jij in de kist
Terwijl je levens verhaal wordt verteld
zien we dias die alle varieties laten zien
van je onvergetelijke stralende lach.
We huilen,
We lachen.

Het is zover. Nu.
Dit is het einde van een tijdperk
We zijn er klaar voor
en gaan verder.
De koffie staat klaar hiernaast
Het leven roept
Je blijft in ons hart
Voor altijd.

Dag lieve Moeder.

Rani Willems (Zutphen)

Begrafenisdag

Die onverbiddelijk laatste morgen
na een ongeslapen nacht.
Tijd voor de allerlaatste zorgen.
Het lichaam moet vandaag weggebracht.

Die lange, loodzwaar laatste dagen
vol pijn, verdriet en hartezeer.
Gedeelde verhalen hielpen ons dragen
het harde feit: ‘t lot neemt geen keer.

Ik weet het wel: zo is het leven,
maar ‘t hart verdrinkt in duizend vragen,
in onmacht dood een plaats te geven.
De leegte valt gewoon niet te verdragen.

En dan straks al die lieve mensen.
ze willen met me delen in de levenspijn,
met voor mij zeker oprechte wensen.
Getroost zal ik ontroostbaar zijn.

Toch maar er uit! kome wat komt voor allen.
Vertrouwen zoekend in ‘t oeroud geloof.
‘t Zal mij straks hopelijk weer toevallen.
Deze dag begin ik helemaal verdoofd.

G. Eppink (Zutphen)