Archieffoto van een windmolen. Foto: Liesbeth Spaansen

Archieffoto van een windmolen. Foto: Liesbeth Spaansen

BEO: ‘Doe eerst meer onderzoek naar effecten windturbines’

Algemeen

EXEL – Als ratio en emotie gescheiden moeten worden bij het ontwikkelen van de Regionale Energie Strategie (RES), dan moet de angst voor gezondheidsschade door windturbines niet in de hoek van emotie worden geplaatst. Dat vinden Sonja Hottenhuis en Cornelie van Gendt van belangenvereniging BEO uit Exel. De critici vinden dat de krappe normen die Nederland hanteert ten opzichte van andere Europese landen en de onduidelijke effecten van grote windmolens op de gezondheid wel degelijk gegronde redenen tot zorg. Doe eerst goed onderzoek voor je tot actie overgaat, is hun oproep.

Door Gerwin Nijkamp

Zij en ook andere inwoners van het gebied waar deze turbines mogelijk komen te staan, reageren daarmee op het interview met Thijs de la Court in de Berkelbode van woensdag 7 april. De la Court, adviseur bij het Klimaatverbond, oud-wethouder van de gemeente Lochem en inwoner van Exel, liet in deze krant weten dat de mogelijke komst van windmolens geen reden zou moeten zijn om ’s nachts wakker te liggen. “Mensen maken elkaar bang. De dilemma’s zijn logisch maar velen gaan dan op zoek naar welgevallige antwoorden op hun vragen. Van informatie over het tegendeel willen ze dan vaak niets meer weten”, zo liet hij weten. Wel tekende hij daarbij aan dat sommige effecten van windmolens nog niet bekend zijn.

‘Draai bewijslast om’
Dat is volgens Cornelie van Gendt precies waarom meer terughoudendheid gepast zou zijn. Zij is naast buurtbewoner en lid van de stuurgroep Energie bij BEO ook werkzaam als klinisch psycholoog. Zij hield jaren een praktijk in Alphen aan de Rijn en heeft ervaring met cliënten uit de omgeving van Schiphol die psychische en lichamelijke klachten ondervinden door een andere bron van geluidsoverlast: vliegtuigen.

Op dit moment is de boodschap vanuit onder andere het RIVM dat er inderdaad geluidshinder door windturbines wordt ervaren, maar dat directe gezondheidsschade niet bewezen is. Tegelijkertijd kunnen gezondheidsklachten ook niet worden uitgesloten. Volgens Van Gendt en ook andere artsen, zou het van behoorlijk bestuur getuigen als de bewijslast wordt omgekeerd. Met andere woorden: plaats pas windturbines als schade aan de gezondheid voldoende is onderzocht in plaats van burgers die deze klachten ondervinden laten bewijzen dat dit wel echt het geval is.

Onderzoek naar risico’s
Omdat dit in haar ogen te weinig gebeurt, verzamelt ze zelf onderzoeken die naar de gezondheidsrisico’s zijn gedaan. Ze staat daarbij in contact met artsen vanuit meerdere disciplines. Hun conclusie: er is simpelweg nog onvoldoende bekend, maar wel reden tot zorg. “Er zijn nationaal en internationaal wel degelijk onderzoeken die erop wijzen dat blootstelling aan geluid van windmolens, zowel hoorbaar als infrasoon geluid, ernstige gezondheidsschade kan veroorzaken”, vertelt Van Gendt. “Zo is in Deense studies wel een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, slapeloosheid, depressie en toename gebruik van antidepressiva en slaapmedicatie aangetoond.”

Geluidsnormen
Van Gendt wijst erop dat deze onderzoeken zijn gedaan naar windmolens met een maximale tiphoogte (hoogste punt van het rotorblad) tot 150 meter. Om aan de ‘wind-doelstelling’ van Lochem te voldoen zijn echter grotere turbines voorzien, mogelijk met een tiphoogte tot 250 meter. “Daar is nog minder onderzoek naar gedaan.” Momenteel loopt er een onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) naar het geluid van windmolens. Klinisch fysicus en audioloog Jan de Laat leidt dat onderzoek. Hoewel het rapport nog niet openbaar is, heeft hij recent wel aan onder andere de NOS laten weten dat hij het verstandig acht de geluidsnorm bij te stellen. Op dit moment is dat 48 decibel (db) Lden, gemeten vanaf de gevel van een woning. Lden staat voor Level day, evening, night, ofwel het tijdgewogen jaargemiddelde geluidniveau in de dag, de avond en de nachtperiode. Ook is er een afzonderlijke norm voor de nacht: Lnight. Dit jaargemiddelde geluidniveau in de nachtperiode mag niet boven de 41 db uitkomen. De Laat pleit ervoor om die laatste norm bij te stellen naar 35 db.

Volgens Van Gendt hanteert Nederland in vergelijking met andere landen in Europa een krappe norm. De praktijk van de geluidsnorm leert dat in Nederland windmolens op vierhonderd meter van woningen mogen staan. “Terwijl Duitsland en Denemarken tien keer de tiphoogte van de windmolens hanteert. Hierdoor is de bouw van windparken in Duitsland al stilgelegd.”

‘Meer onderzoek is verstandig, normering niet aan gemeenten’

LOCHEM - Wethouder Henk van Zeijts vindt net als de BEO in Exel dat het verstandig is om verder onderzoek te doen naar de gezondheidseffecten van windturbines. Wel benadrukt hij dat de afweging rond aanpassing van geluidsnormen niet bij gemeenten thuishoort. “Deze moet landelijk worden gemaakt. Het is ongewenst als individuele gemeenten uiteenlopende normen gaan gebruiken.” Van Zeijts vindt het nog te vroeg om in te gaan op de vraag of in Lochem een energiestrategie zonder windturbines tot de opties behoort. “Het beleidskader wordt door de gemeenteraad vastgesteld. Pas dan is duidelijk hoeveel ruimte er is voor windmolens in onze gemeente.”

Alle onderzoeken naar de gezondheidseffecten afwachten, is volgens hem geen optie. “Onderzoek naar gezondheidseffecten van windmolens kan nog vele jaren duren. En het is niet gezegd dat die effecten ook aangetoond worden.” Het is volgens hem aan initiatiefnemers van windparken om rekening te houden met mogelijk toekomstige ontwikkelingen. “Als landelijke geluidsnormen op basis van nieuwe inzichten worden aangepast, gelden deze uiteraard ook meteen voor onze gemeente. Initiatiefnemers voor windparken moeten zich bewust zijn van de kans op tussentijdse aanscherpingen.”

Ruimte voor debat
Voor die uitvoerende partijen aan bod komen, speelt de gemeenteraad een belangrijke rol in het bepalen van de ‘spelregels’. “Allereerst met het opstellen van een beleidskader voor het grootschalig opwekken van energie met wind en zon. De gemeenteraad neemt uiteindelijk stap voor stap de beslissingen over dit onderwerp. Hier hoort het voeren van een debat bij. Gelukkig wonen we in een gemeente waarin veel bewoners zich betrokken voelen, zoals de BEO in Exel. Door te blijven praten en ieders opvattingen te horen, kan de gemeenteraad uiteindelijk goed afgewogen beslissingen nemen.”

Van Zeijts hoopt dat iedereen wel voor ogen houdt dat we een klimaatcrisis het hoofd moeten bieden. “Als bestuurder voel ik me verantwoordelijk om ook vanuit onze gemeente bij te dragen aan het tegengaan van klimaatverandering door de opwek van schone energie met wind en zon. Die ambitie spreek ik ook uit. Als gemeente zijn we bezig met de eerste stappen op weg naar schone energie.”

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant