Metershoge Lowlands-doeken en indrukwekkende leporello’s van Jan Verburg in Gudulakerk
AlgemeenLOCHEM – Zonder te spreken nemen ze de kerkruimte in zich op, alsof het een nog op te bouwen festivalterrein is. Grijze haren en rimpels op het gelaat verraden dat de twee mannen geen jongens meer zijn, maar in hun ogen twinkelt nog steeds de innerlijke jeugd. Eenzelfde geestdrift die Joost Carlier en Jan Verburg ruim vijftig jaar geleden al deelden toen ze samen plannen smeedden voor de aankleding van de Lochemse Popmeeting of toen ze in de jaren negentig bedachten hoe ze bezoekers van het Lowlands-festival een indrukwekkende entree konden bezorgen. Het resultaat van deze nieuwe samenwerking is augustus dit jaar in de Lochemse Gudulakerk te zien: de overzichtstentoonstelling The Gate of the Lost Paradise met iconische festivaldoeken, kunstboeken en indrukwekkende leporello’s die Verburg (Groningen, 1949) veelal maakte op reis.
Door Gerwin Nijkamp
“Te weinig mensen kennen zijn werk, terwijl hij de beste kunstenaar ter wereld is. Dat meen ik echt.” Joost Carlier steekt zijn bewondering voor Verburg niet onder stoelen of banken. De vriendschap tussen de poppionier en de kunstenaar gaat terug naar de beginjaren van de Lochemse Popmeeting, waar Verburg een belangrijke rol had in de decoratie van het festival. Later werkten ze ook intensief samen bij de styling van het Lowlands Festival in Biddinghuizen. Carlier, die afgelopen jaar werd geridderd, tilde festivals naar een geheel ander niveau door niet alleen aandacht te hebben voor de muziek, maar ook voor de totaalbeleving op het terrein. Dat deed hij door de ouderwetse frietkraam in te ruilen voor opvallende tenten met eten uit alle windhoeken en vooral door met kunst nieuwe werelden te creëren.
Jan Verburg: ‘Tekenen is als ademen voor mij’
Van de ROxY naar Lowlands
Verburg was Carliers partner in crime al tijdens de Popmeetings in de jaren zeventig. “Ik zat bij zijn zus in de klas op de Kunstacademie in Enschede”, vertelt hij. In de jaren negentig, nadat het jaarlijkse festival op Hemelvaartsdag in Lochem uit z’n jasje was gegroeid, begon Carlier met zijn bedrijf LOC7000 samen met MOJO in Biddinghuizen aan een nieuw hoofdstuk in de vaderlandse festivalgeschiedenis: a Campingflight tot Lowlands Paradise, kortweg Lowlands. “In een paar weken tijd werd er gewoon een complete stad uit de grond gestampt in misschien wel het meest kale stukje Nederland”, kijkt Verburg enthousiast terug.
De kunstenaar had op dat moment zelf zijn heil gezocht in Amsterdam en was betrokken bij de roemruchte nachtclub RoXY. “Ik maakte metershoge doeken van menselijke iconen als Beatrix, Muhammed Ali en Marilyn Monroe”, vertelt Verburg. “Die hingen we op in de nissen van het gebouw. Het leek Joost een goed idee om die doeken bij de entree van het Lowlands-festival te hangen.” Dat begon met de vier exemplaren uit de ROxY, maar iedereen die tussen 1994 en 2004 naar Lowlands ging, zag dat er steeds meer bij kwamen. Niet de entree, maar ook de lichttorens werden aangekleed. In totaal maakte Verburg maar liefst 32 van deze gigantische schilderingen, waarvan komende zomer dus een selectie in de Gudulakerk komt te hangen. “Dat wordt echt te gek! De doeken zullen prachtig corresponderen met de fresco’s op de kerkmuren.”
Leporello’s
De iconische festivaldoeken zullen de absolute blikvangers van de expositie zijn, maar de brille van de beeldend kunstenaar komt volgens Carlier het best tot z’n recht in de leporello’s. Deze harmonicaboeken maakte hij vooral tijdens reizen over de hele wereld. “Als ik reis, ben ik het drukst”, lacht Verburg. “Ik ben altijd op beeldenjacht en tekenen is als ademen voor mij.” Hij pakt er een leporello bij. Een caleidoscopisch panorama met kleurrijke portretten van mensen, landschappen en taferelen ligt een moment later over meters uitgestrekt op tafel. “Dit heb ik gemaakt toen ik een maand in Suriname verbleef”, vertelt de kunstenaar. “Ik ga dan echt op onderzoek uit, spreek mensen aan op straat, verdiep me in de geschiedenis en cultuur en probeer zo de schoonheid in breedste zin te visualiseren.”
Met potlood en penseel, maar ook door bladeren van planten en insecten in te plakken. De werken hebben zich naar de kunstenaar gevormd. “Eerst maakte ik gewone boekjes, maar die puilden zo ver uit dat ze niet meer dicht konden. Toen ben ik leporello’s gaan maken”, legt Verburg uit. “Ook een aantal van mijn kettingboekjes zal te zien zijn. Die kunnen mooi worden vastgemaakt aan de kerkbanken.”
Ze flikten het in een oud openluchttheater, op een uitgestrekte polder en nu weer in een kerk: met de verbeeldingskracht van Carlier en Verburg heeft alles de potentie uit te groeien tot een festival. Dat is een kunst op zich.
Expositie in augustus
De expositie The Gate of the Lost Paradise met doeken, leporello’s en andere kunstwerken van Jan Verburg is vanaf 1 augustus twee maanden lang te bezoeken in de Lochemse Gudulakerk.
