Raad van State drukt op de pauzeknop, niet op de stopknop

Wethouder snapt kritiek en zorgen, maar wil grootschalige windenergie niet uitsluiten

Door Gerwin Nijkamp

EXEL/LOCHEM – “We moeten grootschalige problemen niet overhaast oplossen met grootschalige maatregelen”, vinden Ed Feijen en Sonja Hottenhuis, twee bezorgde inwoners van het Exelse buitengebied. Zij doelen daarmee op de windturbines die er mogelijk in hun buurt komen te staan. Vorige week is er door de Raad van State op de pauzeknop gedrukt door te stellen dat het kabinet eerst voor een gedegen milieubeoordeling moet zorgen voor er nieuwe windmolens geplaatst mogen worden. De tegenstanders zien deze uitspraak als argument om een streep te zetten door de windenergie-paragraaf in de plannen om energieneutraal te worden in 2030. “Er moet naar andere oplossingen worden gezocht.” Wethouder Henk van Zeijts zegt nieuwe normering vanuit het Rijk af te wachten, maar wil winderenergie in zijn gemeente niet van tafel vegen. “Het klimaatprobleem is te groot en te urgent om mogelijkheden voor het duurzaam opwekken van energie uit te sluiten.”

De hoogste rechter oordeelde dat het kabinet met een milieubeoordeling moet komen, waarin vastgesteld wordt wat de normen zijn voor bijvoorbeeld geluid en slagschaduw. De overheid heeft die jaren geleden al wel opgesteld, maar nooit aan een beoordeling onderworpen. Tot die nieuwe milieubeoordeling voor windmolens er is, mogen er geen nieuwe worden geplaatst. Wel kunnen provincies en gemeenten zelf normen opnemen in het bestemmingsplan, waarin goed gemotiveerd wordt waarom deze gelden voor het betreffende gebied. Van Zeijts laat weten dat dit in Lochem niet gaat gebeuren. “Wij zien normering als een taak van het Rijk, het gaat om ingewikkelde wetenschappelijke berekeningen. Hoe die vaststelling tot stand komt, is nu nog niet bekend. Voorlopig zullen wij daarom geen vergunningen afgeven.”

Invulling windenergie nog niet concreet

Dat kan ook nog niet, omdat er geen beleid is voor windenergie om zo’n plan aan te toetsen. Een eerste aanzet is er wel in de vorm van een ontwerp-RES 1.0. Hierin staat onder meer dat de Cleantech Regio (Stedendriehoek en omgeving, red.) waartoe Lochem behoort, verwacht 1,07 Terrawattuur (TWh) aan duurzame energie te kunnen opwekken in 2030. Het Lochemse aandeel hierin bedraagt naar schatting 0,15 TWh. Daarvan moet volgens plan 0,03 TWh uit windenergie komen en 0,12 TWh uit zon. De Lochemse gemeenteraad bepaalt uiteindelijk over elke te nemen stap en de voorwaarden waaraan een exploitant van windmolens moet voldoen. Van Zeijts: “De hoeveelheid windturbines en de grootte daarvan staan nog niet vast. Ook de locaties niet. Mogelijk worden door strengere normen de zoekgebieden wel kleiner, maar dat weten we nu nog niet. Het is dus ook helemaal niet gezegd dat er vier windmolens van 250 meter hoog bij Exel komen.”

Wat Feijen en Hottenhuis betreft gaan de plannen voor de hoge windmolens in Lochem sowieso de prullenbak in. “Veel mensen in Exel en omgeving zijn tegen de komst ervan, maar wij snappen dat men deze windturbines op andere plekken in Lochem ook niet wil. Het zou mooi zijn als de gemeente naar alle kernen gaat om op een positieve wijze het gesprek aan te gaan over andere oplossingen.”

‘Mogelijk worden door strengere normen de zoekgebieden wel kleiner, maar dat weten we nu nog niet’

Feijen kijkt daarbij ook naar zichzelf: “Ik heb al behoorlijk wat maatregelen getroffen om mijn huis te verduurzamen, maar er is nog wel ruimte voor verbetering.” Hij vindt dan ook dat de gemeente eerst samen met inwoners een uiterste inspanning moet doen om de vraag naar energie omlaag te brengen. “Dat zou kunnen met subsidies waar wel duidelijke voorwaarden aan worden verbonden.”

Inwoners meer betrekken

“Er wordt te weinig gedaan met wat inwoners tijdens inspraakrondes en in zienswijzen te kennen hebben gegeven”, vult zijn buurvrouw aan. “Bij het maken van de plannen wordt te veel geluisterd naar organisaties en personen die er financieel belang bij hebben dat de windmolens er komen.” De stem van kabelaars, exploitanten en bestuurders weegt volgens Feijen en Hottenhuis zwaarder dan die van de burger. “Ook krijgen we het gevoel dat er tussen die partijen al afspraken zijn gemaakt. De overheid dient haar inwoners volledig te informeren. Pas dan kun je spreken van echte burgerparticipatie. Dat is nu niet het geval.”

Van Zeijts herkent deze kritiek en zegt dat de gemeente naar aanleiding hiervan serieus werk wil maken van burgerparticipatie door een denktank of burgerberaad in te stellen. “Nog voor de commissie Brenninkmeijer eind maart met haar advies kwam om burgers veel meer te betrekken bij de energietransitie, concludeerden wij dat het goed zou zijn om meer gebruik te maken van de daadkracht en energie van onze eigen inwoners. Dat was een van de punten die wij hebben meegenomen uit de inwoneravonden.
Om ons doel te halen (energieneutraal in 2030) moeten we zowel energie opwekken als besparen. De vraag: is wat de volgende stap wordt op weg naar dat doel? Dit vindt het college geen technische, maar vooral een maatschappelijke vraag. Hoe zien we energieneutraliteit voor onze gemeente? Het college zal een voorstel doen aan de gemeenteraad hoe we inwoners kunnen inschakelen om deze vragen te helpen beantwoorden.”

De wethouder ontkent dat er al afspraken zijn gemaakt. Vergunningsaanvragen indienen heeft weinig zin zolang er geen kaders zijn. “Iedereen heeft echter wel recht op initiatief. Het staat iedereen vrij om informatie bij ons in te winnen. Of dat nu is voor het maken van een aanbouw aan een huis of voor een windmolen. Pas als een plan officieel wordt ingediend, treedt een vergunningsprocedure in werking. Daarbij krijgen inwoners de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen.”