Buurt Energie Strategie Larense Broek: bewoners nu aan zet

LAREN/LOCHEM - De afkorting RES waart al langer door het land. In het Larense Broek kreeg deze veelbesproken Regionale Energie Strategie een variant. BES staat voor Buurt Energie Strategie. De aanvankelijke ‘reflex’ tegen de dreiging van grote windmolens is omgebogen naar een alternatief plan. Dit werd deze week gepresenteerd aan de bewoners van het gebied. Die zijn nu aan zet om handen en voeten te geven aan de uitvoering.

Door Henri Bruntink

Twee werkgroepen hebben de afgelopen tijd hard gewerkt. De eerste richtte zich op het landschap. De tweede op energie. Het bijzondere van de aanpak in het Larense Broek is dat behoud en versterking van het landschap leidend is. In dat landschap is geen plaats voor verstorende elementen als hoge windturbines of grote zonneparken, zo luidt de opvatting. 

Maar verder waren er weinig taboes als het gaat om eigen energieproductie en -besparing. Variërend van zon-op-dak tot biogas en van kleine windmolens tot warmtepompen. Kernenergie bleef buiten beschouwing omdat dit niet op buurtniveau is te realiseren.

230 woningen
Het Larense Broek omvat 230 woningen en bedrijven. De bewoners en (meest agrarische) ondernemers verbruiken samen 10 miljoen kWh per jaar. Het verschil tussen het verbruik in zomer en winter is groot. In de koude maanden wordt 4 keer zoveel energie (16 kWh) gebruikt dan in de zomer (4 kWh). Overigens is alles, inclusief de brandstof voor auto’s en tractoren, omgerekend naar kilowattuur om de rekenmodellen te vergemakkelijken.

Bij alle mogelijke toepassingen werd de impact duidelijk gemaakt aan de hand van drie scenario’s: gedeeltelijk zelfvoorzienend, compleet zelfvoorzienend en zelfvoorzienend met extra productie voor de kern Laren. Het idee dat het platteland de toekomstige energie voor kernen levert is een belangrijk gegeven in de RES.

Belangstelling
Vorige week maandag- en woensdagavond werden twee inloopbijeenkomsten gehouden bij De Wippert. Daar kwamen veel belangstellenden op af. Na een korte introductie konden de bezoekers op grote infographics lezen wat de gevolgen zouden zijn van de verschillende mogelijkheden en wat iedereen eventueel zelf kan doen om een bijdrage te leveren.

Dat laatste was een belangrijke oproep van het bestuur en werkgroepen van de Stichting Buurtbelangen Larense Broek. “Nu zijn jullie aan zet. Plannen zijn mooi maar als uitvoering uitblijft was het werk voor niets”, zo klonk het. De bezoekers van de bijeenkomsten gingen in ieder geval volop in discussie met elkaar, met leden van de werkgroepen en met de aanwezige gemeenteambetenaren en wethouder Henk van Zeijts.

Positief
Het waren meest positieve discussies, waarbij opviel dat veel bewoners al maatregelen hebben getroffen of daar plannen voor hebben. Twijfel was er ook, en met name bij boeren met grotere daken. Het elektriciteitsnetwerk raakt vol, waardoor onzeker is of terug leveren van energie nog mogelijk is. Bij particulieren ligt dit anders want bij kleinere aantallen zonnepanelen moet de energiemaatschappij de boel hoe dan ook aansluiten.

Bedrijfsmatig is terug leveren aan het net overigens weinig rendabel. Het onderling ‘uitwisselen’ is veel interessanter maar wettelijk nog niet mogelijk. Er lopen wel enkele pilots, waaronder van LochemEnergie. Daar gaat het vooral om het testen van de techniek. Van echte onderlinge uitruil is nog geen sprake. Bij andere pilots in het land is dit al wel het geval.

Rendement
Uit de bevindingen in het Larense Broek blijkt overigens ook dat het nog niet meevalt om zelfvoorzienend te zijn, laat staan om overschotten te leveren aan het dorp Laren. Daarvoor moet nog heel wat water door de Schipbeek, zo blijkt.

Kleine windmolens bijvoorbeeld lijken, zelfs bij grote aantallen, niet erg rendabel. En ook gemiddeld 10 zonnepanelen op alle 230 gebouwen in het gebied leveren maar een klein deel op van wat nodig is om zelfvoorzienend te zijn.

Warmtepompen leveren op papier wél een mooie bijdrage omdat ze met weinig elektriciteit veel warmte genereren. En ook zonnepanelen op grote bedrijfsdaken leveren veel op, al speelt daar dus de al genoemde krapte op het elektriciteitsnet. Veelbelovend is de productie van groen gas uit koeienmest, maar die techniek moet nog doorontwikkeld worden.

Combinaties
De Stichting Larense Broek heeft een tweetal combinaties van toepassingen doorgerekend en liet via een aantal infographics zien wat daarmee gehaald kan worden. Zelfvoorzienendheid is haalbaar bij zonnecollectoren op alle 230 huizen, warmtepomp (all electric), zonnepanelen op bedrijfsdaken, 11 hectare zonnepark en 10 windmolens tot 40 meter hoog. In dat scenario blijft er nog steeds nauwelijks energie over voor de kern Laren.

De BES-aanpak heeft in ieder geval de aandacht getrokken en vindt navolging. In bijvoorbeeld Exel en Harfsen wordt al gekeken naar een soortgelijke aanpak. Ook de gemeente Lochem heeft het initiatief, na aanvankelijke scepsis, omarmd omdat het verzet tegen noodzakelijke ontwikkelingen kan ombuigen naar initiatieven van onderop, die daardoor op draagvlak kunnen rekenen.