Expositie ‘Zie, U bent mooi’ als eerbetoon aan Toon Klaver

LOCHEM - ‘Zie, U bent mooi’. Deze regel uit het Hooglied van Salomo is de titel van een tentoonstelling van werken van de hand van de in maart overleden Lochemse beeldend kunstenaar Toon Klaver. Tussen de 40 en 60 werken zijn van 27 mei tot en met 25 juni te zien in de voormalige Synagoge aan de Westerwal in Lochem.

Door Henri Bruntink

De tentoonstelling was al gepland voordat Toon Klaver overleed. Het zou een tentoonstelling worden om zijn 90e verjaardag te vieren. Hij was zelf dan ook nog betrokken bij de voorbereidingen. In Januari werd hij 90 jaar. Op 17 maart overleed hij plotseling. In het harnas, zoals dat heet, want hij stierf in zijn atelier tijdens het schilderen.

Modellen
Een rode draad in zijn oeuvre vormt het vrouwelijk naakt. Klaver schilderde voornamelijk naar model. De laatste jaren, toen zijn gezichtsvermogen sterk afnam, werkte hij zonder model, want zo zij hij tegen bekenden: “Ach ik weet toch wel hoe ze eruitzien.” Jaap Nijstad, kunsthistoricus en voorzitter van de Stichting Synagoge Lochem zegt: “Toon genoot erg van het schilderen van vrouwelijk naakt, maar in de meest keurige zin van het woord.”

De tentoonstelling is een initiatief van enkele Lochemers. Dit zijn, naast Jaap Nijstad: Margeet van Aanholt, Hans van Hoorn, Boeije Jansen en Jopie Nijstad-Beumkes. De Stichting Dag Lochem - dat de activiteiten inmiddels heeft gestaakt - organiseerde rond de 75e verjaardag van de schilder een tentoonstelling in het voormalige postkantoor aan de Markt. Ook toen al bleek dat Toon geen groot liefhebber was van een dergelijke operatie. “Dan sloeg te twijfel toe. Welke werken zijn goed genoeg en hoe maak je dan een goede selectie? En hij zag het gedoe eromheen niet zo zitten. Hij was bang dat hij er de energie niet meer voor had”, zegt Boeije Jansen.

Veel te kiezen
Deze keer zou het anders worden, omdat de initiatiefnemers alle rompslomp van Toon zouden overnemen. “En, Jo was voor en dat was altijd van groot belang voor Toon”, vult Jaap Nijstad aan. Jo was gedurende meer dan 60 jaar de partner van Toon. “En gaandeweg ging Toon helemaal overstag. Hij ging het idee van een expositie met zijn naakten leuk vinden en gaf ons carte blanche bij de selectie”, aldus Nijstad. En er bleek dus veel te kiezen. En niet alleen schilderijen, maar ook tekeningen en schetsen. Toon tekende en schilderde op alles. Tot aan krantenpapier toe.

De synagoge werd beschouwd als een mooie en intieme locatie voor de expositie. “Maar”, zegt voorzitter Jaap Nijstad: “Naakte lichamen in een synagoge is voor sommige mensen wellicht lastig te rijmen. Een orthodoxe jood die tijdens de tentoonstelling binnenstapt zal er wellicht schande van spreken. Maar toen ik tijdens Pasen (Pesach) hier het ‘Ave Maria’ hoorde zingen dacht ik, nu kan alles!”

Hooglied
De gedachte is dat de kunst alles overstijgt. En door een link te leggen met het Hooglied van Salomo uit de Tenach valt alles op z’n plek. Dit Hooglied is immers een grote lofzang op het vrouwelijk schoon. De titel ‘Zie, U bent mooi’ is eraan ontleent. De tentoonstelling gaat minimaal 40 werken van Toon Klaver bevatten. De schilderijen vinden een plek op tien tweezijdige panelen en kleiner werk wordt getoond op tafels. Twee tekstpanelen geven informatie over de kunstenaar en over het Hooglied. Jaap Nijstad en zijn echtgenote Jopie Nijstad-Beumkes hebben een fraai boek samengesteld over de getoonde werken. Deze is tijdens de tentoonstelling voor 20 euro te koop en daarna in ieder geval bij Boekhandel Lovink in Lochem. Het is ook te reserveren en bestellen via: nijstadenbeumkes@gmail.com.

Informatie
De stichting Fonds 1819 steunt de tentoonstelling financieel, uit sympathie voor Toon Klaver. Die sympathie bleek ook bij de zoektocht naar vrijwilligers voor de expositie. Dat kostte weinig moeite. In totaal elf mensen zorgen dat de synagoge is geopend van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 16.00 uur.

Tentoonstelling: Zie, U bent mooi met naakten van Toon Klaver (1933 - 2023) is te zien in de voormalige Synagoge Lochem van 27 mei t/m 25 juni van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Toegang: 2,50 euro.