Toeverlaat

Wanneer ik voor de kast met Russische titels sta, voel ik de tijd vloeibaar worden. Een wonderlijk effect. Mijn vingers strijken langs de ruggen van Tsjechov, Paustovski, Dostojevski – en zonder dat mijn ogen dichtgaan, waan ik me in een andere wereld.

Het is een universum waar een vriendin van vroeger me in trok. Ze woonde in Weesp, waar ik destijds net neergestreken was. Ze kuierde vaak voorbij, een beter woord voor haar manier van lopen was er niet, droeg haar handen op de rug, had een vuurrode sjaal om haar nek – zon of geen zon – en naast haar dribbelde een harige hond. ‘De ouwe socialiste’ noemden de buurman en ik haar, nog voordat ik haar persoonlijk kende.

Min Schenk was een bijzonder mens. Ze had de gave om, ondanks alle gebrekkigheden die het vorderen der leeftijd met zich meebrengt, nooit te klagen. Ze genoot van kleine dingen, had een luisterend oor en bovenal: ze was oordeel-loos. Ze mat zich geen meningen aan. Hoogst uitzonderlijk binnen onze soort, de mens.

Ze was gek op Oblomov, van Ivan Gontsjarov. Over die roman wordt gezegd dat het gaat over een luiaard: het type van de vadsige Rus, symbool voor het inerte Russische rijk. Maar lui is Oblomov niet. Hij heeft een druk leven. Hij voelt weerzin, wanneer van hem verwacht wordt dat hij zich druk maakt over dingen waar iedereen zich druk over maakt. Hij is allesbehalve burgerlijk. Een link tussen hem en Min is snel gemaakt.

Na de dood van mijn vriendin schreef ik een bundel gedichten over haar.
Deze druilerige novemberdagen maken dat er een komt bovendrijven.

Dit is het jaar waarin je bent gegaan / over de rand van nu en toen – 
je bent voorbij, maar aan dit jaar is alles nog van jou: / er ruist een lach,
er strijkt een hand, / er streelt een oog over de dagen
en bij nacht is er een stem, / zijn er verhalen uit een oude doos.
Dit is het jaar waarin je bent gegaan, / het jaar waaruit je bent vertrokken – 
zo van jou nog. Ik weet wel: de tijd is nep, / het maakt niet uit hoe men de jaren noemt,
de dagen nummert, uren telt. / Maar dit blijft het jaar van jou, je kijkt nog mee
over mijn schouder -
doe je dat in januari ook nog alsjeblieft? / En daarna ook en daarna ook en ook daarna?

Uit: Min, verzen voor een vriendin (2016)