Licht

Struinend naar decembercadeautjes in een Deventers antiquariaat, stuit ik op Karel van het Reves Met twee potten pindakaas naar Moskou. Het is een bundel artikelen die de weerslag vormt van de periode augustus 1967 – augustus 1968, toen Van het Reve in Moskou correspondent was voor Het Parool. Ik blader erin en duw mijn neus tussen de bladzijden; weinig ruikt zo lekker als oude boeken.

De bundel, of liever gezegd: de auteur ervan, herinnert me eraan dat ik iets te rectificeren heb. Vorige week beschreef ik in dit wekelijkse hoekje Oblomov, van de Russische schrijver Ivan Gontsjarov. Over de hoofdpersoon meldde ik: hij is het type van de vadsige Rus, symbool voor het inerte Russische rijk. Maar lui is Oblomov niet. Hij heeft een druk leven. Hij voelt weerzin, wanneer van hem verwacht wordt dat hij zich druk maakt over dingen waar iedereen zich druk over maakt. Hij is allesbehalve burgerlijk.

Een vriend, scherp meelezer en eindredacteur, mailde me. Die woorden vormen een citaat van Karel van het Reve, was zijn betoog. Je had Van het Reve moeten noemen. Omdat ik met mijn vriendin Min, via wie ik Oblomov leerde kennen, veel over het boek gepraat heb, is de omschrijving me vertrouwd. Ik was me niet bewust van het feit dat Van het Reve de eerste was die Oblomov in een ander daglicht zette, en daarbij juist díe woorden gebruikte. Op Wikipedia staat volkomen correct zijn naam genoemd bij de karakterisering van het boek: ere wie ere toekomt.

Ik struin nog steeds door Deventer. Het was moeilijk om het antiquariaat te verlaten, maar de presentjes die we zoeken, liggen niet alleen in boekwinkels. Na winkelsluitingstijd dwarrelen medestruiner en ik nog even door voor ons onbekende straten en stegen. 

Natuurlijk is het mijn schuld als het licht daar niet is waar ik ben.  

Een witte muur waarop de tekst in donkere letters bijna oplicht. Hans Andreus schreef deze tot nadenken stemmende regel. Als ik me niet vergis komt-ie uit een briefwisseling die de dichter voerde met Simon Vinkenoog. Ik heb hem zeker eerder gelezen, maar, zoals dat met poëzie gaat, het ligt er maar net aan in welke hoedanigheid je bent, hoe zo’n tekst binnenkomt. 

De woorden lijken me op een grappige manier toepasselijk op mijn verzuimen om Van het Reve te melden vorige week. Had ik maar de tegenwoordigheid van geest gehad om het geheel nog even in digitaal te checken. 

Ach, je kunt niet altijd een licht zijn.