Nog geen verzoek om aanpassing regels na CDA-rel
LOCHEM – De griffie van de gemeente Lochem heeft nog geen verzoeken ontvangen om te onderzoeken of het Reglement van orde aan te passen na de rel binnen het CDA van vorige week. In Rotterdam, waar zich een soortgelijke situatie voordeed is dit wel gebeurd. De gemeenteraad van de Maasstad heeft een bepaling opgenomen die het mogelijk maakt om een ongewenst lid uit de fractie te zetten. Deze wordt dan gedwongen om als zelfstandige lijst door te gaan.
Door Henri Bruntink
Voor wie het niet heeft gevolgd: Vorige week maandag werd Pieter Bas ter Maat beëdigd als raadslid voor het CDA. Hij volgt de tussentijds vertrokken Hermien Wiselius op. De fractie en het bestuur van het CDA willen echter niet samenwerken met hun voormalige lijsttrekker en fractievoorzitter. De splijting is ook letterlijk waarneembaar. In de raadszaal zit Ter Maat apart van de twee andere CDA-vertegenwoordigers. En op de beeldschermen waarop de stemmingen zijn te volgen staan nu feitelijk 2 CDA-fracties. Bij niet-hoofdelijke stemmingen stemt Ter Maat overigens automatisch mee met zijn CDA-collega's.
Ter Maat
maakte
gebruik
van een
mogelijkheid
die de Kieswet
biedt
Ter Maat maakte gebruik van een mogelijkheid die de Kieswet biedt. Als een raadslid moet worden vervangen, wordt de kandidatenlijst van de betrokken partij bij de laatste verkiezingen erbij gepakt. De eerste kandidaat op die lijst, die niet al in de raad zit, wordt gevraagd of hij/zij belangstelling heeft voor de vrijgekomen zetel. In het geval van het CDA was dit dus Pieter Bas ter Maat, die kort na de verkiezingen in 2018 vertrok. Het CDA had onder zijn leiding een nederlaag geleden en verloor hierdoor ook een plaats in de coalitie. Fractie en bestuur hebben rond die tijd het vertrouwen in Ter Maat opgezegd.
Dat Ter Maat de vrijgekomen zetel, ondanks het verzet binnen de partij, toch claimde is weliswaar zijn goed recht, maar in politiek opzicht een unicum. Vergelijkbare voorbeelden zijn er nauwelijks. Meestal leiden dit soort conflicten tot afsplitsing, waardoor de omstreden kandidaat op persoonlijke titel in de raad gaat zitten. Ter Maat wil echter hoe dan ook door als CDA-lid.
Rotterdam
Iets soortgelijks deed zich eerder voor in Rotterdam, waar een lid van D66 tegen de zin van zijn fractie een zetel in de gemeenteraad wilde innemen. Ook daar schiep de Kieswet die mogelijkheid. In Rotterdam was het voorval aanleiding om het Reglement van Orde voor de gemeenteraad te wijzigen. Daarmee wordt herhaling voorkomen.
De bepaling die in het reglement van de Rotterdamse raad is opgenomen luidt: de meerderheid van de leden van een bestaande fractie heeft besloten dat één of meer leden van de fractie als zelfstandige fractie gaan optreden. Een mededeling als bedoeld in deze bepaling dient ondertekend te zijn door alle resterende leden van de oorspronkelijke fractie;
Dit betekent dat de bestaande fractie een ongewenst lid uit de fractie kan worden gezet en zo gedwongen om als zelfstandig raadslid door te gaan. In de vorige versie van het reglement kon alleen een individueel van een fractie besluiten om eruit te stappen. De nieuwe bepaling is niet in strijd met de Kieswet omdat het betrokken lid de zetel nog altijd kan aanvaarden. Omdat alle leden van de overgebleven fractie hun handtekening onder het besluit moeten zetten kan dit niet bij een tweemansfractie. In Lochem is het nu 'twee-tegen-een' en dus had het gekund. Zo'n aanpassing van het reglement kan uiteraard niet met terugwerkende kracht en kan dus slechts in toekomstige gevallen uitkomst bieden.
Reglement Lochem
De gemeenteraad van Lochem werkt met het Reglement van Orde voor de politieke avond. Op de vraag of de Rotterdamse bepaling ook in Lochem moet worden opgenomen zegt griffier Miranda Veenbergen: "De gemeenteraad kan het reglement wijzigen en moet daartoe zelf het initiatief nemen. Mij hebben nog geen verzoeken in die richting bereikt."
Ook Veenbergen bestempelt de situatie als uitzonderlijk: "Afsplitsing van het lid dat niet door de fractie wordt geaccepteerd ligt in zulke gevallen voor de hand. Dat dit hier niet gebeurt en dat leidt tot een bijzondere situatie."
Geen commentaar
De vraag is wat Pieter Bas ter Maat beweegt om te handelen zoals hij nu doet. Het blijft voorlopig een vraag want hij wil niet ingaan op vragen over de gerezen situatie. Hij zegt zich te willen richten op het raadswerk.