Samen de schone was van de vrijheid buiten hangen
Samen de schone was van de
vrijheid buiten hangen
Ingezonden door Steven van Campen
Zoals een rechtgeaard schrijver betaamt, hoor ik nu eigenlijk met een potlood in de hand diep over een papier gebogen in een klein, kaal zolderkamertje te zitten. Terneergeslagen mijn spleen koesterend. Spleen, dat is echt zo'n kunstenaarswoord dat nauwelijks te omschrijven is: een gevoel van onbehagen, hunkering naar wat er niet (meer) is. Superromantisch. Maar dat beeld is er nog steeds, van kunstenaars, dichters.
Wel, een dergelijk gevoel is er zeker, maar ik zit echt niet in een kaal kamertje te kniezen; ik heb eigenlijk wel een prettige werkkamer en ben daar nu wat ervaringen op het digitale papier aan het tikken. Ervaringen die ik heb opgedaan in het, door het coronavirus teniet gedane, project 'samen de schone was van de vrijheid buiten hangen'. In de knop gebroken is dat, zogezegd.
Na negen intensieve schrijf- en schilderbijeenkomsten en minstens hetzelfde aantal nog in het vooruitzicht. Waaronder meteen al twee dagen op het Staring College. Eerst binnen het lesschema 240 derdejaarsleerlingen proberen wat zicht te geven op poëzie. Wat zijn dat eigenlijk, gedichten? Waar zie je dat aan?
En met elkaar praten over het begrip vrijheid, wat hartstikke moeilijk blijkt te zijn. Net als bijvoorbeeld over liefde of over vrede. Hoe voelt dat bij jou, als je het hebt over zoiets als vrijheid?
Probeer dat maar eens te verwoorden. De tweede dag gingen we dat doen. Onwennig. En dat kwam ik vaker tegen. We zijn al een flink eind op dreef, wanneer zo'n veertienjarig meisje me bij zich vraagt: 'Wilt u dit even lezen?' Natuurlijk doe ik dat en ik ben ontroerd. Door het vertrouwen dat ze kennelijk in die voor haar toch vreemde man heeft: ze heeft over '2 huizen' geschreven, dat van haar moeder en dat van haar vader. Ik bedank haar dat ik het mocht lezen. Haar werkelijkheid, haar associatie met vrijheid of onvrijheid. Ja, dankjewel.
Veertienjarigen, achttienjarigen -een jeugdgroep in het Stadshuus- de '30+groep' binnen de Protestantse Gemeente Lochem, de' Levenskunstgroep' in het BIC, loslopend volk in het Stadshuus en in de bibliotheek, Marokkaanse en Turkse vrouwen , ouderen in Huize Gudula…en zo was er meer gepland: een eetgroep, Tusselerhof, weer het Staring, de Prins Hendrikschool, een Barchemse inloopochtend, een clown voor de kleine kinderen…ga maar even door. Gewoon, de breedte en diepte van de Lochemse samenleving.
De mensen van vooral Stadshuus en Staring werden door hun enthousiasme veel meer dan deelnemers. Prachtig. En dan kom ik in Huize Gudula om weer helemaal anders bezig te zijn, met bewoners. En, natuurlijk, we hebben het over vrijheid. En dan zit er een mevrouw naast me, die zomaar zegt: 'Ik wil vrij zijn, maar dat kan niet, want ik heb een gezin'. Dat maakt indruk. Ze woont toch hier! Ik ben even stil.
En die jongen van de jeugdgroep die zegt: 'Ik dacht dat ik hier even wat kwam opschrijven, maar dit is even anders, zeg. Niet zomaar iets. Dit is de moeite waard.'
Ja, ik heb dit project bedacht. En ja, ik was het aan het uitvoeren. Onder de hoede van de Raad van Kerken en Geloofsgemeenschappen die naar een idee zocht, toen de gemeente om initiatieven vroeg. En natuurlijk is het ontzettend jammer van al die energie, al die bijzonder, gewone mensen.
En ja, er gaat iets anders mee gebeuren, want dit kan ik niet uit mijn handen laten vallen. Ik koppel het begrip 'vrijheid' aan 'vrede' en ben nu bezig een boek te maken met als basis het materiaal dat al geproduceerd is en de ideeën die het project haar karakter gaven. Eind september is het Vredesweek en, als het kan, wordt het dan gepresenteerd.
Steven van Campen is dichter-schrijver. Hij schreef tot nu toe zo'n dertigtal boeken, waaronder twaalf dichtbundels. Voor '75 jaar vrijheid' ( bevrijdingsconcert ) schreef hij ook, i.s.m. de componiste Juliette Dumoré, het lied 'samen vrij' voor een projectkinderkoor met het Lochems mannenkoor.