Onderzoek naar onteigenen Joods vastgoed in Lochem kan beginnen

12 januari 2021, 12:19

LOCHEM - De gemeente Lochem gaat onderzoek doen naar (rechts)herstel rond het onteigenen van Joods vastgoed in de Tweede Wereldoorlog. De gemeenteraad trok daar afgelopen maandagavond unaniem een bedrag van 17.000 euro voor uit. In de gemeente Lochem zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog achtentwintig panden verkocht, die in bezit waren van Joodse burgers. Vier daarvan zijn gekocht door de voormalige gemeenten Lochem en Gorssel. In de voormalige gemeente Laren zijn geen onteigende panden bekend. Het onderzoek moet eind dit jaar klaar zijn. De Utrechtse historicus Maarten-Jan Vos zal het onderzoek leiden.

Door Arjen Dieperink

Vos is een vooraanstaand historicus als het gaat over het onderzoek naar (rechts)herstel rond de onteigening van Joods vastgoed in de Tweede Wereldoorlog. Met zijn tien jaar ervaring in verschillende projecten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog kan hij historische inhoud vertalen naar toegankelijke teksten. Hierbij komt hij naar eigen zeggen snel tot de kern.
Zijn curriculum vitae is indrukwekkend. Als onderzoeker werkt Vos onder meer bij het Nationaal Holocaust Museum en het Joods Cultureel Kwartier. Verder is hij als vrijwilliger actief op de afdeling educatie bij het Mahn- und Gedankstätte Ravensbrück en beleidsonderzoeker bij het Arq Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld. Als zijn eigenschappen noemt de historicus ‘collegiaal, humoristisch, ordelijk, realistisch en volhardend’. Een goede werksfeer is, aldus Vos, belangrijk om zo (samen) resultaat te bereiken.

Onderzoek
Samen met Serge ter Braake schreef Maarten-Jos Vos het boekwerk ‘Rechtsherstel na de Tweede Wereldoorlog van geroofd Joods onroerend goed.’ In het boekwerk geven de auteurs de volgorde aan voor de stappen van een onderzoek die voor de Lochemse opdracht van toepassing kunnen zijn. Enkele stappen zijn het in kaart brengen van de percelen, de Joodse eigenaren en de oorlogskopers, bebouwd vastgoed, landbouwgrond. Hierna komt de identificatie van de Joodse eigenaren, het onderzoek in het digitale kadaster en aansluitend het onderzoek in de dossiers van het Nederlands Beheersinstituut. Het onderzoek start in mei en de verwachting is dat het eind 2021 wordt afgerond.

Klankbordgroep
Er is een klankbordgroep samengesteld waarop Maarten-Jan Vos kan terugvallen tijdens zijn onderzoek. Deze groep bestaat uit een lid van het Historisch Genootschap Lochem-Laren-Barchem, een lid van de historische vereniging De Elf Marken, de voorzitter van de Stichting Synagoge, de archivaris van het Regionaal Archief in Zutphen en een nabestaande. Er wordt gedurende het onderzoek geen informatie verstrekt aan niet-betrokkenen. Ook op andere wijze wordt niets naar buiten gebracht. De secretaris van het Historisch Genootschap, Paul Roodbol, en de voorzitter van de Elf Marken, lieten telefonisch weten dat hun vereniging medewerking verleent aan het onderzoek zo ver het in hun mogelijkheid ligt.