Berkeloord
Vanaf het begin van de jaren 80 van de 19e eeuw ontstond langs het tracé van de stoomtram Deventer-Borculo (1885) een fraaie villabuurt. Om te beginnen aan de Nieuweweg. Dat gebeurde op initiatief van de 'Lochemsche Bouwvereeniging', een in 1882 opgerichte vennootschap van enkele welgestelde Lochemers. Deze groep liberale burgers, die elkaar ook tegenkwamen in de Remonstrantse kerk, bestond uit bankier en projectontwikkelaar W.O. Kerkhoven, de leerfabrikanten gebroeders G., M. en N. Naeff, en de aannemers gebroeders L. en A.J. Reerink. Alle bouwpercelen langs de Nieuweweg werden al snel met villa’s bebouwd. Johan Alexander Staring, kleinzoon van A.C.W. Staring, was hen al voorgegaan door in 1884 huize de Koppel te bouwen, met oprijlaan vanaf de Nieuweweg. Voor het bieden van 'nuttige ontspanning' aan de Lochemse jeugd startten dominee Knoppers en Hendrik Hardon in 1951 de Vrije Werkplaats. Knutselen onder leiding; het was een groot succes, vooral onder de 'nijvere' jeugd. Toen de activiteiten binnen korte tijd werden uitgebreid met een verzamelclub onder leiding van Bertus Frank, was de gemeente zo tevreden dat de subsidie verhoogd werd van fl.100,- naar fl. 300,- per jaar.
Rond 1900-1905 was het eerste stukje van de Haitsma Mulierlaan – destijds nog Marialaan - tot aan het ronde pleintje door de aannemersfirma van de gebroeders Reerink bebouwd. In 1907 kwamen de uitgestrekte landerijen van het landgoed De Cloese, die reikten tot aan de Nieuweweg, in de verkoop. Een deel werd gekocht door Marinus Naeff van de gelijknamige drijfriemen- en lederfabriek. Hij startte het project onder de naam Berkeloord.
De jonge tuinarchitect Samuel Voorhoeve uit Oosterbeek ontwierp, in opdracht van Naeff, een parkaanleg met grote vijverpartijen, slingerende lanen en bouwpercelen met uitzicht op de vijvers, de Lochemse berg en doorkijkjes naar kasteel De Cloese. De eveneens jeugdige architect Jacobus Johan Hellendoorn, die in 1909 de nieuwe Lochemse Schouwburg had ontworpen, kreeg de opdracht voor de bouw van een aantal villa’s, waaronder twee voor rekening van Gerrit Naeff, de broer van Marinus. Door ook zelf een aantal percelen te kopen hoopte Hellendoorn in het succes te kunnen delen, maar dat pakte helaas verkeerd uit. Andere architecten van naam die hun ontwerpen op Berkeloord gerealiseerd zagen waren bijvoorbeeld Beeftink, Berlage, Molenaar en Postel. Anders dan hoe tegenwoordig een woonwijk binnen enkele jaren wordt gerealiseerd duurde het ruim een eeuw voordat alle beschikbare percelen op Berkeloord waren bebouwd. En inmiddels zijn op verschillende plekken al huizen van een tweede generatie gebouwd. De status van 'Beschermd Stadsgezicht' die de wijk bezit betekent immers niet dat alles bij het oude moet blijven, maar laat ook ruimte voor eigentijdse architectuur van hoogwaardige kwaliteit.