‘Groene wereldoriëntatie’ op Vullerschool in Gorssel
AlgemeenGORSSEL – Op de Vullerschool in Gorssel gaan ogen van kinderen glimmen als ze het hebben over ‘groene wereldoriëntatie’, een manier van leren waarbij werken met planten en dieren aan de orde van de dag is.
Door Josée Gruwel
Het idee is van meester Martijn Koene, de fulltime meester van groep 8a. Tien jaar werkte hij bij Intratuin en daar dacht hij wel eens: als ik ooit voor de klas zou staan en ‘groen’ zou kunnen combineren met het onderwijs, wat zou dat fantastisch zijn! Want het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen beter leren tussen het groen.
Maar Koene wilde niet voor de klas, want dat beroep had zijn moeder al. En wat zijn moeder deed, dat moest hij vooral niet willen, dacht hij. Toch kroop het bloed waar het niet gaan kan: Koene ging naar de pabo, studeerde er af en kreeg in oktober 2019 een aanstelling aan de J.A. Vullerschool in Gorssel. Al snel ging hij naar de directeur om te vragen of hij meer groen in de school en het onderwijs mocht brengen. Hij kreeg alle vrijheid en bedacht samen met zijn collega Saskia Wery van groep 5 een plan om het onderwijs op de school zo in te richten dat kinderen van groep 1 tot en met 4 kennismaken met planten en dieren en groep 5 tot en met 8 de handen ervoor uit de mouwen steekt, zodat ze er echt verstand van krijgen. Het motto daarbij is ‘Leren door doen’. Koene: “En denk nou niet dat de hele opzet qua aanschaf van materiaal veel kostte. We hebben ons netwerk aangesproken en we werden spontaan geholpen.”
Razendsnel
Het enthousiasme van Koene en Wery werkte aanstekelijk bij het team. Er kwamen planten en aquaria voor tropische vissen de school binnen en de fietsenstalling bij het lokaal van groep 8a werd omgebouwd tot een educatieve patio, een groene werkplek waar kinderen niet alleen zorgen voor planten en dieren maar ook in de buitenlucht lekker kunnen werken aan hun reken- of taalwerk bijvoorbeeld.
In de tijd van de lockdown werden voortuinen bij school aangeplant om meer diversiteit in de beplanting te krijgen. Alle klassen vanaf groep 4 pootten er 3600 bloembollen. Ook werden er op het achterste gedeelte van Tuinderij De Veldhof, niet ver van school, honderdtachtig schooltuintjes aangelegd, de Vullervelden, voor alle kinderen van groep 5 tot en met 8. “Het zijn moestuintjes, waarmee de kids wekelijks tijdens de tuinlessen leren hoe ze hun eigen groenten kunnen telen, waar ze de impact van de seizoenen ervaren, en zich bewuster worden van natuur, milieu en ons voedsel. En natuurlijk biedt werken in je tuintje ook ontspanning.”
In de lente van dit jaar werden de eerste tuinbonen gezet, pompoen- en courgettezaden gezaaid en aardappelplantjes gepoot. Er werd voor een hele klas kookspullen aangeschaft, zodat in de patio gerechten kunnen worden bereid van de oogst.
Feestelijke opening
Onlangs, op vrijdag 8 oktober, was de groots opgezette feestelijke opening van de educatieve patio en de Vullervelden. Het feest begon ’s middag op het schoolplein, waar kinderboekenschrijfster Evelien van Dort voorlas uit haar nieuwste boek ‘Olaf en de groene challenge’. Daarnaast waren er tal van activiteiten in en buiten de school. Op de Vullervelden lieten kinderen vol trots hun tuintje zien. In de groene patio werden pasta, soep, salade en friet bereid van de oogst.
Tom Vulink en Robbert Zernitz uit groep 8 vertellen er enthousiast over. “Het was zó druk. Echt volle bak.” Tom zag in de patio hoe zijn aardappels friet werden en belangstellenden er heerlijk van smulden. “Mijn aardappels! Dan ben je best trots.” En Robbert hielp mee met salades maken. “Leuk werk. De recepten kwamen van meester Ruud Egberts. Hij is de receptenmeester.”
Een groep kinderen krijgt instructie op de Vullervelden. Foto: Martijn Koene
Wat je doet, doe je goed
Koene: “Inmiddels zijn we bezig om een methode te maken waarin voor groep 5 tot en met 8 de kerndoelen worden beschreven en vanuit daar lessen worden gemaakt. De kinderen leren over het proces van zaadje tot plant, en van plant tot product. Die kennis moet doorgegeven worden. Van kind op kind, dat werkt het beste.” Zo heeft Robbert lesgegeven aan groep 5/6: “Over allerlei planten, over wat onkruid is. Daarna heb ik leerlingen geholpen in hun tuintjes.”
Tom, knetter handig, voelt zich met dit nieuwe onderwijsconcept als een vis in het water. Zoals zijn vriendje Robbert graag voor planten en dieren zorgt, zo knutselt hij graag. “Ja, ook houtbewerking en oplossen van technische klusjes hoort erbij. Ik heb met klasgenootjes palen gemaakt en in de grond geslagen, een waterpomp hersteld, banken en bloembakken gemaakt. We hebben een eigen kelder met materialen en gereedschap. Wanneer we hieraan werken? Dat kan elke dag, tijdens de lesuren, als we klaar zijn met onze ‘gewone’ taken. Van de meester krijgen we veel vrijheid. Misschien denk je dat we ons reken- of taalwerk dan wel snel zullen afraffelen. Maar dat is niet zo, we proberen alles goed te doen.” ‘Wat je doet, doe je goed’ is het motto. Robbert: “Als ik dan naar huis ga, weet ik hoe dingen in de praktijk werken. Dat is een goed gevoel.”
Opleiden in de context
Bij deze manier van werken is ook de betrokkenheid van ouders groot. Koene: “Ze helpen waar ze kunnen.” Vader Harold Vulink: “Het mooie is dat kinderen hierbij in de context leren, leren in de praktijk: berekenen hoeveel liter water er in een aquarium moet, onkruid leren herkennen, bloembakken maken, gerechten bereiden. Als zo’n klus dan geslaagd is, geeft hen dat zelfvertrouwen. Daar worden ze blij van en trots op. En als je je zelf geteelde aardappels als friet weggeeft, voel je je dienstbaar. Daarnaast bereidt toegepaste onderwijs kinderen ook voor op de toekomst, waarin ze in een bedrijf ook te maken krijgen met echte vraagstukken waarover nagedacht moet worden, keuzes worden gemaakt en waarbij de handen uit de mouwen moeten worden gestoken. Als je ervaart wat deze manier van werken met je kind doet en bedenkt wat die betekent voor zijn of haar toekomst, wil je als ouder graag een steentje bijdragen.”
Milan Doornbos onderhoudt de tuin met veel plezier. Foto: Martijn Koene