Het gelijk van de adel
Tot 1795 was iedereen opgegroeid in een standenmaatschappij. Immers: God had de mensheid verdeeld in de dienaren van de kerk, iets daaronder de edelen en ver daaronder het gewone volk. Omdat dat een Goddelijke instelling was, mocht je er absoluut niet aan tornen.
Tot de patriotten een ander geluid lieten horen. Dat van Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. De gevolgen waren letterlijk revolutionair. Want die ideeën moesten, ook in Lochem, door iedereen geaccepteerd worden en onderschreven in een openbare eedaflegging in de Blauwe toren. Zowel door het gewone volk als door de adel.
Het gewone volk had daar helemaal geen problemen mee. Integendeel: eindelijk gerechtigheid.
De adel daarentegen kon zich geen affreuzer eed voorstellen. God had immers die standen zelf verordonneerd? En dan ook nog deze eed afleggen tegenover een gewone ambtenaar! Ergere kwetsing van je eer was niet voor te stellen. Daar kon alleen maar ellende uit voortkomen, voor de edelen zelf en voor het hele land.
Uitvluchten waren dan ook het gevolg. De van Keppels zeiden dat ze niets met Lochem te maken hadden, omdat hun bezit in de gemeente Laren lag. Van Heeckeren van Overlaer liet weten “hem van de eed te excuseren, wijl hij bij verder zoeken van zijn fortuin belet zou worden”. Van de andere drie van Heeckerens had er een keelontsteking, was de tweede ’s nachts onwel geworden en kwam de derde gewoon niet opdagen.
Er werden door de Lochemse magistraat diverse nieuwe data voorgesteld, maar zonder resultaat. Eindelijk, toen iedereen ervan overtuigd was dat, hoe slecht deze maatregel ook was, er toch voortgang moest worden geboekt, werd een laatste datum afgesproken: 3 februari 1796.
Compromis was dat niet een ondergeschikte ambtenaar de eed zou afnemen, maar een gelijke, namelijk de officiële stadhouder van Gelre, mr. J.J. Sölner, met als bijzitters burgmeester H.J. Thomasson en provinciaal schepen, J. Hogeweg. Dat was een door de adel nog net te accepteren gelijkheid. En zo sloop de democratie ook in Lochem binnen.