De man en zijn kraai
Het is een opvallend groot geel omslag met twee sierlijke vogelgestalten. Paradijsvogels in cultuur en natuur. De mooiste afbeeldingen uit Birds of Paradise (1091 - 1898) van Richard Bowdler Sharpe. Verenpracht op papier. Ik wil door het boek bladeren, maar kom er niet aan toe. Er mag dan een lockdown heersen, er zijn toch bestellingen die moeten worden gedaan, telefoons die klinken, nieuwsbrieven die wachten op verzending – gelukkig maar. Het directe contact met de klant staat op een bijzonder laag pitje staan, de onderlinge band tussen de teamleden wordt er alleen maar hechter op. We hebben meer tijd om koffie te drinken en doen dat tegenwoordig ook echt samen, aan tafel. Dat is een ongekende luxe; voorheen jakkerden we maar door, terwijl de koffie zich haastig met ons mee verplaatste. En tijdens de decemberdrukte kwam je nauwelijks aan koffie toe.
Na een uitgebreide sessie met pecannotenkoek (Jan was jarig!) gaan we ieder naar onze klus. Martine kijkt de internetbestellingen na, Jan verdiept zich in het aanbod voor het komende seizoen en ik richt de kast en de tafels in, om ruimte te maken voor de boeken die vanmiddag door het Centraal Boekhuis worden geleverd.
'Goedemorgehh middag!'
Terwijl ik onder de non-fictietafel vandaan kruip, herken ik hem meteen. De stem die bij de begroeting hoort is die van Hanno van der Meulen, de man met de kraai. Ik ontmoette hem bij een stel van de Vrienden van Lovink (onze fanclub, welke boekhandel heeft er nou een fanclub? De onze!), toen ik daar enigszins per ongeluk op een verjaardagsfeestje was beland. Hij vertoonde de heer des huizes toen een filmpje van zijn tamme zwarte kraai. 'Eigenlijk kunnen kraaien niet tam worden,' had hij verteld. 'Maar de mijne is dat wel, omdat hij niet kan vliegen. Een van zijn vleugels is kapot.'
Vijf jaar en zeven maanden zijn ze al samen. En ze kunnen niet meer zonder elkaar.
Baas en kraai bleven echoën in mijn hoofd. In een teamoverleg hebben we het ooit over een speciale boekenkast voor vogelaars gehad, daar kon die Hanno volgens mij wel een rol in spelen. Hoe hij zijn beeldportretten van de aalscholver, de reiger en de ijsvogel had afgeschilderd, maakte me nieuwsgierig. En nu staat hij in de winkel. Pontificaal, bij het lockdown-afhaaltafeltje.
'Kennen jullie elkaar?' vraag ik, heen en weer kijkend en wijzend, inmiddels weer op de been.
'Dit is Jan, mijn collega – en dit is Hanno, de man met de kraai.'
'Klinkt boeiend,' begint Jan. 'Hoe is dat zo gekomen?'
Hanno vertelt het verhaal dat ik van het feestje ken. De kraai was als kraaitje uit het nest gevallen en structureel vleugellam geraakt. Hij had hem als het ware geadopteerd, het beestje wijkt sindsdien geen moment meer van zijn zijde.
'Hij kijkt ook televisie, hè,' vervolgt Hanno met vuur. 'Dan is het avond, het is donker buiten en ik zit op de bank. Komt 'ie aan, en begint 'ie een beetje te pikken en heen en weer te lopen. Moet de teevee aan.'
Ik zie Jan verwonderd kijken.
'Dan pak ik zijn kartonnen doos erbij en leg die expres met de opening naar boven. Begint hij te sjorren aan die doos, net zo lang tot de bodem boven ligt. Hij sleept hem voor het scherm en begint te kijken. Mooi hè? Je ziet dat koppie dan echt zo meegaan met de bewegingen op televisie.' Hanno kijkt ons beurtelings aan en lacht breeduit. Wanneer hij het verhaal over het dagelijkse badderritueel van zijn kraai wil beginnen, drukt achter hem een mevrouw haar neus tegen de ruit.
'Eh, misschien moeten we deze sessie afronden,' zegt Jan. 'Er staat een klant achter u.' Lichtelijk verstoord kijkt Hanno om. 'Ah,' zegt hij dan, 'ik ga hier wel even staan,' terwijl hij het gangpad naar de kassa inloopt. De mevrouw komt binnen om haar bestelde boek op te halen. Hanno is intussen tussen de non-fictie iets van zijn gading tegengekomen. Ik kan mijn verrassing nauwelijks onderdrukken als ik zie welke titel hij in zijn handen neemt. Het paradijsvogelboek!
Er staat alweer een volgende klant voor de deur. Het is inmiddels onmogelijk om op wettelijke wijze coronaproof naar binnen dan wel naar buiten te gaan. Een dans met wijkende klanten en een heen en weer verschoven tafel zorgt voor nieuw evenwicht. Hanno maakt linksomkeert en loopt na een luid 'Tot binnenkort' de winkel uit. Op naar zijn kraai.
Een paradijsvogel, hij is het zelf.
Inmiddels is de winkel weer open voor klanten, van dinsdag tot en met zaterdag, van half 10 tot 5 uur.