Afbeelding

Kadastrale kaart van de vesting
Lochem

In 1810 wordt Nederland ingelijfd bij Frankrijk, met als gevolg dat de grondbelasting wordt ingevoerd. Voor die belasting wordt gestart met opmeten, schatten en tenaamstelling van grondeigendom. Daarmee begint de opbouw van het Kadaster.

Sinds 1832 bestaat het Kadaster officieel. En uit die tijd dateert ook de eerste kadastrale kaart van de Lochemse vesting ofwel binnenstad. Dat het ooit een vesting was blijkt nog duidelijk uit de gracht die de stad volledig omringt. Die gracht wordt slechts op drie plaatsen overbrugd, namelijk waar de drie stadspoorten waren. Van die poorten en een stadsmuur is niets meer terug te zien, behalve de Blauwe Toren aan het eind van de ernaar genoemde straat. De wallen zijn nog geen 'straten' geworden; er staan geen huizen langs en is geen verharding. In een bijbehorende beschrijving worden de wallen beschreven als 'opgaande bomen als terrein van vermaak'. In onze gedachten zien wij daar dames in crinoline, heren met hoge hoed en dienstbodes met kinderwagens flaneren.

Alleen bij de poorten staan enkele gebouwen op de wal. Waarschijnlijk waren dat ooit de wachtposten. Zoals het pand van schoenmaker Swaters 'op de wacht' bij de Smeepoort (tegenwoordig een café). Bij de Walderpoort lijken al percelen voor woningen te zijn verdeeld. En bij de Molenpoort is bij de wachtpost 'Fransche school' opgetekend en weer doorgekruist. Was dat een vergissing van de tekenaar of was daar ooit een school?

De Nederduitsche (lees: lagere) school aan de Zuiderwal was er al wel, maar het straatje erlangs was nog niet de Schoolstraat, maar het Kloosterstraatje. Op de plaats waar later in die eeuw aan de Blauwe Torenstraat door 't Nut een bewaarschool zou worden ingericht was het 'Armenhuis'. 

Het stratenpatroon in de binnenstad was vrijwel identiek aan dat op oudere prenten. En ook grotendeels zoals het nu nog is. Alleen nabij de Oosterwal hebben sindsdien grote veranderingen plaatsgevonden. Mede als gevolg van de aanleg van een brug naar de Kastanjelaan zouden zowel Tuinstraat als Dokter Rivestraat worden aangelegd die op deze kaart uit 1832 nog niet bestaan.

Een andere markante verandering die in 1832 nog niet had plaatsgevonden was de sloop van twee huizen 'midden op de Markt'. Beter is te zeggen dat die huizen de scheiding vormden tussen de Markt en het Kerkhof. Merk trouwens ook op hoe de meeste percelen ruimte boden voor een stoep voor de bebouwing en dat die ruimte op de Markt soms zelf de afmeting van een kleine tuin had. Tot op de dag van vandaag is dat terug te vinden bij het terras van restaurant Kawop.

U kunt vast zelf op de plattegrond nog meer details ontdekken. Kijk daarvoor op de website van het HG .

IN KADER: Rectificatie: In ons verhaal over de Schouwburg was te lezen dat er tussen 1971 en 2012 geen filmvoorstellingen in de schouwburg zouden zijn geweest. In werkelijkheid waren er ook van 1975 tot 1990 regelmatige voorstellingen.