Episch

Hazel nam een snipperdag. Ze had geen zin. Bleef in de mand liggen, als ik zei dat we uitgingen, stond ze op om een cirkel te draaien en extra diep in haar deken te zakken. Dus ging ik alleen. Nou ja, dat wil zeggen, zonder hond. En met een delegatie van de Mariënhoeve, een plek met idealen bij Almen. Ze hebben een nod-ig moestuin – die uitdrukking is nog niet zo opgenomen in onze taal, al leest hij als ‘nodig’: in een no-dig moestuin wordt niet gegraven, geploegd of geschoffeld. Ook werken ze aan een voedselbos, samen met landbouwuniversiteit Wageningen.

We bezochten de open dag van boerderij ‘t Gagel in Lochem, een regeneratieve boerderij. Om te ervaren hoe de vier nieuwe boeren op hun vijfenveertig hectare grond zouden praten over hun bedrijf. En wij niet alleen. Met een paar honderd belangstellenden betraden we het erf. Voor het geval het niet in uw vocabulaire voorkomt, regeneratief betekent letterlijk ‘opnieuw voortbrengen’. Regeneratieve landbouw zorgt ervoor dat de levensdragende capaciteit – in biodiversiteit, maar ook kwaliteit van leven – van een plek doorlopend vergroot wordt, doordat boeren er voedsel en vezels telen.

‘t Gagel is van oudsher een boerderij met een voorbeeldfunctie. Dat willen de nieuwe boeren voortzetten en verdiepen. Door groentepakketten aan te bieden, maar ook door nieuwe methodes uit te proberen. Na een voorstelronde in de schuur verdeelde het publiek zich in groepen. Van boer Roos leerden we dat er al op het terrein gekampeerd kan worden, dat het theehuis in een soort bruidssuite verandert, dat air pruning (letterlijk: luchtkiemen) wordt gebruikt om bomen sneller te laten groeien – en talloze andere wetenswaardigheden. Intussen verheugde ik me op de officiële ceremonie: ‘Samen zaaien onder gezang van Lochems mannenkoor’.

Het is zover. We staan in een rij opgesteld langs een wijdse akker. Het wachten is koud, er vallen een paar gure druppels, maar alles bij elkaar voelt het als een episch moment. Het Lochems Mannenkoor, aan de overkant, bij de bosrand, zet in. Als een golf lopen we, ieder met een zak zaad in de hand, het koor tegemoet. Al zaaiend, al strooiend. Grillig gevormde donkere wolken wijken uiteen, de zon verschijnt. De mannenstemmen klinken luider naarmate we dichterbij komen. We strooien en strooien. Een mevrouw naast me blijft met haar schoenen in de modder steken. Ze trekt haar voeten eruit, haalt het schoeisel uit de modder, zaait stug door op haar sokken.

Ik denk dat het symbolisch is.