Exelse hakken in het zand tegen windturbines

EXEL/LOCHEM - Plannen voor drie windturbines aan de Papenslagweg, ten noorden van Exel, kunnen rekenen op massieve tegenstand van omwonenden en de klankbordgroep energie van Belangenvereniging Exel en Omstreken (BEO). Het ontbreken van details over de plannen van Pure Energie, LochemEnergie en lokale grondeigenaren zijn geen belemmeringen om alle argumenten tegen grote windmolens bij voorbaat met kracht onder de aandacht te brengen.

Door Henri Bruntink

Die argumenten werden deels al over het voetlicht gebracht in een grote advertentie in de Berkelbode. Daarin ligt de nadruk op draagvlak, de functie van het platteland en wat wordt omschreven als ‘de lusten voor enkelen en de lasten voor velen’. Dat staat haaks op de boodschap van de initiatiefnemers, die zich voorstaan op een voorbeeldige balans tussen commercieel en lokaal (financieel) belang.

Argumenten
De klankbordgroep heeft op verzoek van de redactie de argumenten op papier gezet. Die argumenten gaan soms ver en veel dingen hangen af van de afstand tot bewoonde panden, die van de grondeigenaren niet meegerekend.

Als het gaat om de functie van het platteland worden zorg voor leefbaarheid, voedselproductie en ruimte voor recreatie genoemd. ‘Om de volledige lasten van de energietransitie door grote windmolens en grote zonneparken in het buitengebied van Lochem te parkeren, vóór alternatieve mogelijkheden zijn benut, dat zien wij niet zitten’, zo klinkt het.

LochemEnergie
De klankbordgroep energie van BEO wijst erop dat het samen met Wakker Laorne actief betrokken bij het verduurzamen van de leefomgeving. Onder meer door middel van energiecafés. Ook LochemEnergie is hierbij betrokken. “Het steekt ons echter dat LochemEnergie tevens samen met Pure Energie werkt aan de ontwikkeling van megagrote windturbines. Dit zijn industriële complexen in de lucht”, zo luidt het oordeel.

In een brief aan het bestuur van de belangenvereniging Exel bevestigt Lochem Energie zich te houden aan het gemeentelijk beleid om te wachten op de nieuwe landelijke normen. De klankbordgroep wil dat de gemeente ervoor zorgt dat een partij, die met gemeentelijke subsidie aan verduurzaming werkt, niet ‘via de achterdeur met dergelijke commerciële projectontwikkelaars in zee gaat’.

Impact
Er wordt een grote impact verwacht van turbines met een tip hoogte tot 280 meter. Die tiphoogte wordt overigens voor een groot deel bereikt door de rotorbladen langer te maken. Volgens Pure Energie zorgt dit voor aanmerkelijk meer opbrengst. De klankbordgroep wijst op de hoogte van de Markelose tv-toren die 148 meter hoog is en de Eiffeltoren 300 meter.

De gemeente Lochem heeft aangegeven geen voorstander te zijn van grote windturbines binnen de gemeente, zolang er geen landelijke richtlijnen zijn omtrent afstand tot bebouwing en over mogelijke gezondheidseffecten door onder meer geluid en slagschaduw. Die richtlijnen worden niet voor begin 2024 verwacht, maar de initiatiefnemers van de turbines bij de Papenslagweg zeggen ook nog veel tijd nodig te hebben om de mogelijkheden te onderzoeken en de plannen concreet te maken.

Afwachten
De klankbordgroep energie van BEO komt met een dringend advies om de rijksnormen af te wachten en dan een goed participatieproces op te tuigen dat gericht is op draagvlak. Ook wordt gewezen op een Kamermeerderheid die aandringt op toepassing van Europese afstandsnormen. Die normen variëren in de verschillende EU-landen overigens enorm: van 300 meten tot 10x de tiphoogte. Dat laatste zou windturbines op land in Nederland nagenoeg onmogelijk maken.

Het pleidooi van BEO voor een ‘valide lokaal normen en afwegingskader’ lijkt in tegenspraak met de wens om landelijke en Europese regelgeving te volgen. Verder wordt de wens geuit om wetenschappelijk onderzoek naar ‘gezondheidsrisico’s, geluidsoverlast, onhoorbaar laagfrequent geluid veroorzaakt door schadelijke trillingen, gezondheidseffecten door de turbines op (ongeboren) kinderen, ouderen en koeien’. De vraag is of het realistisch is om dit lokaal te organiseren. En bij afdoende afstand spelen veel van de genoemde aspecten mogelijk geen rol.

Veronderstellingen
De klankbordgroep hanteert veel veronderstellingen waarvan in dit stadium niet is vast te stellen of ze correct of van toepassing zijn. Zo wordt verondersteld dat de initiatiefnemers zich (gaan) bedienen van oude normen en ‘gaan spelen met parameters’. In werkelijkheid ligt nog niets vast. Naar aanleiding van dit soort veronderstellingen en de scherpte op details waarvan niet duidelijk of die een rol gaan spelen, is de vraag aan de klankbordgroep gerechtigd of men niet bang is al snel niet meer serieus te worden genomen. Als antwoord volgt een uitgebreide verhandeling over de functie van de klankbordgroep die wil meedenken met de gemeente op het gebied van beleid over zon en wind. En over het voorkomen van ‘wilde initiatieven’ waarmee buurtschappen uit elkaar worden gespeeld.

Provincie
Overleg met mensen in Eefde-West, die al veel ervaring met procedures hebben door de plannen van IJsselwind, liggen mede aan de basis van het scherp aan de wind zeilen in Exel. In Eefde werd opgetekend dat bewoners veel te weinig te zeggen hebben in de omgevingsadviesraad. Men is bang dat de procedure, via de provincie, van start gaat en dat de bewoners dan het nakijken hebben op de details die ze nu naar voren brengen. Men kiest ervoor om in dit stadium te laten zien wat de bewoners van Exel en omgeving willen. Gesteld wordt dat het hanteren van de ‘oude’ afstandsnorm van 400 meter niet kan. Die afstand ligt nog niet vast omdat de exacte locaties van de turbines nog onderwerp van onderzoek zijn.

Raad van State
Ook stelt klankbordgroep zich op het standpunt dat de initiatiefnemers zich te houden hebben aan de uitspraak van de Raad van State. Die uitspraak werpt overigens geen barrière op voor nieuwe projecten, maar draagt het Rijk op om duidelijker landelijke normen te stellen. De provincie - in dit geval het bevoegd gezag - kan vergunningen verlenen.

Uit de informatie die de klankbordgroep verstrekt blijkt dat er veel angst bestaat onder omwonenden. Vrees te worden overlopen door de initiatiefnemers en overheden, maar ook angst voor eventuele gevolgen van de beoogde windturbines, mochten die er daadwerkelijk komen. Zo ligt er een lijstje met uitspraken van omwonenden die wonen in een straal van 800 meter rond het plangebied.

Enkele van deze quotes zijn:

- ‘We hebben de aannemer afgezegd: geen verbouwing van een straks onverkoopbaar huis.’- ‘We kunnen geen voedselbos meer maken als de wormen weg trekken door de trillingen.’- ‘Ik voel me ernstig bedreigd: maandenlang al die langzaam rijdende auto’s, de verkenners om ons ons mooie gebied af te nemen. Van wie is het eigenlijk, wij wonen en werken hier, al generaties lang.’ Er zijn ook uitspraken over de grondeigenaren die duiden op mogelijke tweespalt in het betrokken gebied.

Donderdagavond (9/2) wordt in Laren de eerste informatieavond gehouden door de initiatiefnemers. Tussen 19.30 en 21.00 uur kan iedereen die dit wil binnenlopen. De contouren van het plan wordt op displays ontvouwd en er kunnen vragen worden gesteld.