Brenno de Winter: 'Hack gemeente Lochem zeer professioneel'

ICT-expert Brenno de Winter: 'Hack gemeente Lochem zeer professioneel'

LOCHEM - De hack die het computernetwerk van de gemeente Lochem afgelopen zomer trof is zeer professioneel uitgevoerd. "Ik heb in mijn hele carrière nog niet gezien dat een organisatie zo gericht werd getroffen", zo vertelde ICT-expert Brenno de Winter de gemeenteraad maandagavond. Tijdens forensisch onderzoek, waarvoor de gemeente hem inhuurde, zijn zeer verontrustende zaken aan het licht gekomen.

Door Henri Bruntink

De hack werd op 6 juni ontdekt. Toen werd groot alarm geslagen want de 'inbrekers' stonden op het punt om veel data te stelen. Volgens De Winter ging het om een APT-aanval. De afkorting staat voor Avanced Persistent Threat. Dat kunnen doorgaans alleen door regeringen gesteunde groepen of georganiseerde criminelen.

Ze gaan heel behoedzaam te werk. "Ze hebben maanden de tijd gekomen. Daarbij gingen ze steeds een stapje verder", aldus De Winter. Door de gebruikte werkwijze is de indringer lastig te ontdekken. "Toen we ze hier in Lochem ontdekten, stonden ze op het punt om een grote slag te slaan." Dat had bijvoorbeeld kunnen leiden tot diefstal van de hele Basisregistratie Personen, waar alle gegevens van inwoners zijn opgeslagen.

Lochem is min of meer een toevallig doelwit geworden, denkt Brenno de Winter. Toen ze een gaatje in de beveiliging vonden zijn de criminelen heel gericht te werk gedaan. Erger is dat bijna alle gemeenten en hun systemen net zo kwetsbaar zijn voor hacks als Lochem. Tijdens het onderzoek kwam aan het licht dat er een leverancier van applicaties is die een standaardwachtwoord voor gegevensuitwisseling gebruikt. In alle gemeenten hetzelfde wachtwoord welteverstaan.

In de jaren '90 is volgens De Winter een wat hij noemt 'cowboy-industrie' ontstaan op het gebied van soft- en hardware. "De industrie heeft een puinhoop achtergelaten en dit is het gevolg'', zo hield hij de raad voor. Volgens hem moet de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) gaan rondrijden door het land om alle gemeentelijke netwerken in kaart te brengen.

De VVD vroeg naar meer transparantie voor wat betreft de financiële kant van de zaak. Er is 140.000 euro uitgegeven en dat bedrag loopt vrijwel zeker nog op als een plan van aanpak klaar is. Burgemeester Sebastiaan van 't Erve beloofde dat zoveel mogelijk openheid wordt betracht maar dat sommige informatie gevoelig is. Er wordt onder meer nagedacht over meer personeel op de ICT-afdeling en over externe inhuur van een beveiligingsspecialist.

Ook zal bij aanbestedingen op het gebied van ICT meer aandacht worden besteed aan de veiligheid die een leverancier biedt. De raad nam voor nu genoegen met een memo en uitleg van het college en wacht verder het genoemde plan van aanpak af. Dat zou er in februari moeten liggen.