Meeste WOZ-bezwaren in Lochem, of toch niet?

LOCHEM/GORSSEL - Onderzoek van Independer wijst uit dat Lochem vorig jaar van alle Gelderse gemeenten de meeste bezwaren tegen de WOZ-waarde kreeg.  Het zou gaan om 17,7 procent van de woningen. Het Gelderse gemiddelde was 8,6 procent. De gemeente en het regionale belastingcentrum Tribuut komen overigens op ander percentage voor de gemeente Lochem uit: 10,2 procent.

Door Henri Bruntink

De uitleg van de gemeente Lochem luidde in eerste instantie: ‘Volgens de gegevens van Tribuut is er in gemeente Lochem bij 10,2% van alle objecten een formeel bezwaar ingediend. Dat is op 18.600 objecten (dus ook niet-woningen). Waarschijnlijk heeft Independer ook de door Tribuut geregistreerde terugbelafspraken meegeteld. Daarin belt een eigenaar met een taxateur van Tribuut als hij vermoed dat er iets niet klopt of het niet eens is met de waarde.’

Telefonisch
‘In het gesprek wordt gekeken of de eigenaar gelijk heeft en kan eventueel de waarde worden aangepast. Over het hele werkgebied van Tribuut waren dat ongeveer 8600 telefonische afspraken en dat is ongeveer 5% van de objecten. Het is mogelijk dat Independer daarmee voor Lochem in buurt komt van die 17 procent.’

In een reactie op de eerste versie van dit artikel laat Independer weten dat wel degelijk alleen naar woningen is gekeken en dat de genoemde telefoongesprekken niet zijn meegeteld. De onderzoeker meent dat de gemeente naar alle panden heeft gekeken. Bij bedrijfspanden is het aantal klachten minder dan 5 procent, waardoor het gemiddelde lager uitvalt. Independer verwijst naar gegevens van de Waarderingskamer, die zijn te vinden via: waarderingskamer.nl/gemeente/lochem.

Interpretatie
De gemeente liet maandag, in een extra toelichting, weten dat de telefonische contacten inderdaad zijn meegeteld en dat verklaart de verschillen. Deze zogeheten ‘informele bezwaren’ werden altijd meegeteld, maar dat had nu niet meer gemoeten. De instructie van de Waarderingskamer hierover is door gemeenten verschillend uitgelegd, zo blijk. In Lochem zijn de informele bezwaren inderdaad - en dus feitelijk ten onrechte - meegeteld en dat geeft een vertekend beeld. In het vervolg blijven ze buiten beschouwing bij de jaarlijkse rapportage aan de Waarderingskamer.

Tribuut is namens de gemeente Lochem - en Zutphen, Brummen, Epe, Apeldoorn en Voorst - verantwoordelijk voor het bepalen van de WOZ-waardes en het innen van belastingen. Tribuut handelt ook de bezwaren af voor de gemeenten. Dit leidde tot grote drukte bij het belastingcentrum, want de door Independer geconstateerde grote toename van het aantal bezwaren klopt. Tribuut kreeg vier keer zoveel bezwaren als in 2022. Er moest extra personeel worden ingehuurd voor de afhandeling.

Reclame
Gevraagd naar mogelijke oorzaken van de grote toename stelt Lochem dat de huizenprijzen in de gemeente harder zijn gestegen dan het landelijke gemiddelde, waardoor ook de WOZ-waarde omhoog ging. En veel commerciële bureaus maakten stevig reclame voor het ‘gratis bezwaar maken’ namens woningeigenaren. De destijds sterk gestegen kosten voor huishoudens speelde vermoedelijk ook een rol. Denk aan energiekosten en hoge inflatie.

De stijgende waarde van een woning leidt overigens niet direct tot een hogere WOZ-aanslag, al denken veel mensen dat dit wel zo is. Als de waarde stijgt wordt het tarief bijna recht evenredig verlaagd. De gemeente wil via de WOZ een vooraf begroot bedrag binnenhalen. Bij hogere waarden kan het tarief omlaag zonder invloed op het ‘streefbedrag’. De gemeente Lochem vermoedt dat de vele reclamespotjes van bureaus invloed hebben gehad op het gevoel dat toegenomen waarde meteen tot een hogere aanslag leidt en dat daarom het aantal bezwaren sterk toenam.

Vier sterren
Tribuut wordt op het uitvoeren van de wet WOZ gecontroleerd door de Waarderingskamer. Die heeft in 2022 Tribuut nog uitgebreid gecontroleerd in een audit en beoordeeld met ‘goed’ (4 sterren van 5). De Waarderingskamer geeft als uitleg bij 4 sterren: ‘De gemeente levert WOZ-taxaties van goede kwaliteit en voldoet daarnaast op alle onderdelen aan de kwaliteitseisen.’ Vijf sterren kan worden bereikt daar meerdere op rij goede kwaliteit te leveren.

De verwachting is dat dit jaar veel minder vaak bezwaar wordt gemaakt dan in 2023, onder meer omdat de waarde minder hard is gestegen en ook andere kosten van levensonderhoud min of meer stabiliseerden of daalden. De overheid wil verder het verdienmodel van commerciële bureaus aanpakken. Die zorgen voor veel extra werk bij gemeenten en de rechtspraak. Dit leidt tot ontwrichting en hoge kosten. De bureaus werken op basis van no cure no pay. Door een maximum te stellen aan wat het bureau bij een succesvolle claim mag verlangen van de klant, komt mogelijk een rem op het aantal bezwaren te staan.

Gelderland
Independer becijferde dat in Gelderland vorig jaar bijna 80.000 keer bezwaar werd aangetekend tegen de WOZ-aanslag. Dat is 2,5 keer zoveel als in 2022. Lochem mag dan - volgens het onderzoek - de meeste bezwaren hebben ‘gescoord’, maar qua stijging ten opzichte van 2022 spant het kleine Roozendaal de kroon. Hier was sprake van een verzesvoudiging. In de gemeente Epe - ook Tribuutgemeente - ging het om een vervijfvoudiging van het aantal bezwaren. In driekwart van de Gelderse gemeente was sprake van minimaal een verdubbeling.

In de top-5 van Independer wordt Lochem (met de te hoge 17,7%) gevolgd door Rozendaal (16,3), Epe (15,6), Bronckhorst (15) en Berkelland (14,2). Lochem staat op de landelijke lijst op de zesde plaats. Zie de interactieve kaart hieronder voor alle Nederlandse gemeenten.

Voor de nieuwe WOZ-aanslag kan in de gemeente Lochem nog tot 6 april bezwaar worden aangetekend.