Regie Windpark Papenslagweg definitief bij gemeente Lochem

LOCHEM/MARKELO - Wie even niet oplette, en zelfs wie wél oplette, kon vier weken geleden en maandagavond zomaar denken dat de gemeenteraad van Lochem een besluit moest nemen over de vraag of het het bevoegd gezag omtrent de plannen voor Windpark Papenslagweg van de provincie naar de gemeente moest verhuizen, of niet. Niets bleek minder waar. Dat besluit is al genomen door het college van B&W, in overleg met de provincie. Het wachten is alleen nog op een brief uit Arnhem waarin dit officieel wordt bevestigd.

Door Henri Bruntink

Wethouder Lex de Goede wees erop dat het over niets anders ging dan over een memo waarin uit de doeken wordt gedaan hoe om te gaan met het principebesluit. De Goede: “Het is een memo. We vragen op dit moment niets van de raad.” Uit de reacties bleek dat ook raadsleden op het verkeerde been waren gezet. De verwarring is mogelijk het gevolg van de term ‘principebesluit’. Die is meestal onderdeel van een verzoek om een uitspraak te doen over de planologische haalbaarheid van een (bouw)plan.

Regie
In dit geval vroegen de initiatiefnemers van het beoogde windmolenpark hoe de gemeente staat tegenover het principe dat niet de provincie maar de gemeente de procedure doorloopt. Zonder een concreet plan, laat staan een vergunningaanvraag. De provincie is voorstander van een regisserende gemeente, omdat de gemeenteraad dichter bij de inwoners staat dan Provinciale Staten.

Eerder werd bekend dat de provincie niet wil dat de gemeente met de armen over elkaar gaat zitten tot er landelijke normen voor windturbines op tafel liggen. Dit duurt vermoedelijk nog tot medio 2025. Lochem moet voor die tijd aan de slag met het formuleren van beleid voor grootschalige windprojecten, inclusief een participatietraject waarbij inwoners worden gehoord. De gedachte is dat het beleidsvoorstel dan, kort na vaststelling van de landelijke normen, naar de gemeenteraad kan.

Insprekers
Omdat er vorige keer te weinig tijd was, kwamen maandag nog vijf insprekers aan bod. Bewoonster Margriet van de Kamp van de Papenslagweg somde een aantal zaken op, die mogelijk juridisch in de haak zijn, maar die in haar ogen niet deugen. Ze noemde onder meer de als intimiderend ervaren poging van de initiatiefnemers om omwonenden te informeren. Dat zonnepanelen op particuliere daken niet meetellen bij wat Nederland aan duurzame energie opwekt, vindt ze eveneens niet deugen. Dezelfde kwalificatie krijgen haar opvattingen dat landschap, gezondheid en biodiversiteit moeten wijken voor geld en dat het gebrek aan draagvlak onvoldoende serieus wordt genomen.

Bestuurder Hans Geerlink van LochemEnergie - dat samen met Pure Energie en twee grondeigenaren initiatiefnemer van het plan is - begon zijn betoog met te stellen dat er ‘iets geks aan de hand is’. Hij wees op eerdere besluiten van de gemeenteraad die aansturen op wind-op-land. “Dat is hard nodig om van onze fossiele verslaving af te komen”, zo stelde hij. De Papenslagweg is volgens hem de enige plek in de gemeente waar ruimte is en omdat de overheid zelf geen plannen ontwikkeld, moeten andere initiatiefnemers het doen.

In de wind
Geerlink vindt het gek dat de initiatiefnemers ‘vol in de wind’ zijn komen te staan. Hij wees erop dat LochemEnergie bijna 1400 leden heeft en dus de aangewezen organisatie is om lokaal eigendom te faciliteren en tegenwicht te bieden aan de commerciële partij. De energiecoöperatie wordt - net als Pure Energie - voor 45 procent eigenaar van het windpark. De grondeigenaren delen samen voor 10 procent mee. Hij erkende overigens de impact van grote windmolens, maar vindt dat de negatieve gevolgen van doorgaan met fossiele brandstoffen negatiever zijn.

Ed Feijen, die in het betrokken gebied woont, hield zijn betoog kort. Hij sprak van belangenverstrengeling en drie petten van raadsleden, zonder dit verder te onderbouwen. En volgens hem is de democratie op 9 januari overleden. Dat was de dag dat gedeputeerde Ans Mol in Lochem kwam vertellen dat ‘dralen’ geen zin heeft. De raad is daarmee in zijn ogen buitenspel gezet. De laatste minuut van zijn spreektijd wilde Feijen dan ook besteden aan een minuut stilte, om de overleden democratie te herdenken. Hij ging erbij staan en even werd het inderdaad stil in de zaal. Jos Israel van de PvdA vroeg de voorzitter om in te grijpen omdat hij de actie van Feijen ongepast vond. Daarvoor kreeg hij steun, zodat de actie werd afgebroken.

Larense Broek
Jan Kraai van Buurtbelangen Larense Broek en een paar medestanders hadden ook een mini-actie in petto. Zij deelden tekeningen uit waarop was te zien dat de beoogde windmolens bijna zo hoog worden als de Parijse Eiffeltoren. Kraai noemde de impact op de leefomgeving groot en de mogelijk jaren van onzekerheid op zichzelf al slecht voor de gezondheid van sommige bewoners. “Het plan is polariserend en in strijd met de Achterhoekse waarden van ‘voor elkaar, met elkaar’. Hij vroeg de raadsleden om snel een helder en doortastend besluit te nemen.

Het gebied Larense Broek - dat al jaren werkt aan eigen energie-opwek en met de Buurt Energie Strategie (BES) een voorbeeldfunctie had in de gemeente - dreigt ook nog te maken te krijgen met Overijsselse plannen voor een groot aantal windturbines langs de A1, waaronder tussen de snelweg en de Schipbeek. De bewoners van de gemeente Lochem zijn niet gekend in de plannen en ook niet uitgenodigd voor informatiebijeenkomsten. “Welke kant kiest u?”, zo luidde dan ook de vraag die Kraai de raadsleden stelde.

Mooi Lochem
De laatste inspreker was Lex Wesselink van de Stichting Mooi Lochem. Geheel in lijn met de doelstelling van die organisatie wees hij op de landschappelijke impact en het horizonvervuilende karakter van hoge turbines. Hij riep op tot een focus op alternatief. Die zijn wat Wesselink betreft wind-op-zee, zon-op-dak en mogelijk ook kernenergie.

Tijdens het debat tussen raadsleden en de wethouder kwam onder meer de vraag of de gemeente een uiteindelijke vergunningaanvraag, qua mensen en kennis, wel kan behappen. De Goede erkende dat het een hele klus wordt en dat het waarschijnlijk niet zonder inhuur van externen kan. Wat dat betreft heeft de provincie al toegezegd te kunnen helpen met een ‘kennispool’ van medewerkers die vaker met het bijltje hebben gehakt. De provincie wil deze mensen bovendien wel voor ‘half geld’ leveren.

Kennis
Dit bracht D66 tot de vraag of de gemeenteraad wel voldoende kennis kan vergaren om uiteindelijk een weloverwogen besluit te nemen. Met name door de tijd die nog rest totdat de raad een voorstel krijgt, denkt de wethouder dat dit wel goed komt, maar dat de raad in dat opzicht ook een eigen verantwoordelijkheid heeft. De Goede stelde overigens ook klip en klaar dat van het halen van de doelen in 2030 onmogelijk nog sprake kan zijn. De problemen met netcongestie zijn daar mede-debat aan. Dit nog afgezien van eventuele juridische procedures die volgen.

Stichting Slagkracht nu officieel

De Stichting Slagkracht, waarin een grote groep bezorgde omwonenden van het beoogde Windpark Papenslagweg’ zich sinds het voorjaar van 2023 heeft verenigd, is nu ook officieel een feit. Bewoners aan beide zijden van zowel de gemeente- als provinciegrens vrezen de komst van 3 grote windturbines, die toch 280 meter tiphoogte kunnen bereiken. De buitengebieden van Lochem (Exel) en Markelo (Markelose Broek) krijgen ermee te maken.

Inmiddels is de notariële akte in Markelo gepasseerd. De statuten werden ondertekend door de bestuurders Mark van Coeverden, Margriet van der Kamp en Marcelle Staal. De Stichting komt op voor de omwonenden en stelt zich als doel de kwaliteit van de leef- en woonomgeving in de gemeente Lochem en aangrenzende gemeenten in de breedste zin van het woord te handhaven en te bevorderen. Zij wil voorkomen dat er nadelige gevolgen voor omwonenden, de natuur en het milieu ontstaan door plannen als Windpark Papenslagweg.

Alternatieven
De stichting stelt zich proactief op; zij denkt graag mee over alternatieven voor windindustrie op land en in het bijzonder voor het Windpark Papenslagweg. Voor de betrokkenen wordt de zaak nog urgenter nu is gebleken dat er niet alleen windplannen spelen op de grens van Lochem en Markelo (gemeente Hof van Twente). Aan de andere kant van het gebied heeft de gemeente Rijssen-Holten een zoekgebied aangewezen tussen de A1 en de Schipbeek.

Wie meer wil weten over de Stichting Slagkracht kan contact opnemen via: info@slagkracht.xyz of Slagkracht volgen op Facebook.