Na vragen LochemGroen!: middel tegen eikenprocessierups verbannen

LOCHEM - Een al in de vorige zomer opgenomen video van hoe in Lochem de eikenprocessierups wordt bestreden kwam pas vorige week onder ogen van fractievoorzitter Calle Janssen van LochemGroen! Te zien is hoe een vrachtwagen een enorme straal gif in de kruinen van bomen langs de Koedijk spuit terwijl scholieren voorbijfietsen. De beelden zijn voor de gemeente aanleiding om onmiddellijk te stoppen met deze methode.

Door Henri Bruntink

De maker van de video wil de beelden niet vrijgeven voor publicatie, maar ze zijn gezien door de redactie. De gifspuit op de wagen staat omhoog gericht en zwenkt heen en weer. Het gif, XenTari, moet ook naar beneden dwarrelen, waar dus gewoon mensen fietsen. Het goedje moet ook in de tuinen van aanwonenden terechtkomen. Volgens Janssen blijft de gifspuit ook aan staan op plekken waar geen bomen staan. Ook betwijfelt hij of alle bomen wel worden geraakt met de gekozen methode. De gemeente heeft de bestrijding uitbesteed aan Circulus.

Stoppen
LochemGroen! stelde direct vragen hierover en verzocht om per direct te stoppen met het gebruik van XenTari. Vrijdag kwam de een reactie: De gemeente Lochem heeft na overleg met Circulus besloten om per direct te stoppen met het spuiten van gif en vanaf nu in te zetten op natuurlijk beheer. “Een uitstekend resultaat voor mens, dier, natuur en milieu”, vindt Janssen.

Omdat er nog wel wat vragen overblijven, diende LochemGroen! ook schriftelijke vragen in om opheldering te krijgen omtrent de werkwijze en de afspraken die zijn gemaakt met Circulus. Het college van B&W wordt hierin gevraagd naar een reactie op de genoemde video uit 2023. En de vraag over het college weet dat XenTari niet gebruikt mag worden als bestrijdingsmiddel op een plek met veel mensen en dieren en dat het middel alleen in de landbouw gebruikt mag worden als gewasbeschermingsmiddel. Gevolgd door de vraag of B&W zich bewust zijn van de consequenties van overtreding van de regels.

Nestkasten
LochemGroen! wijst er via de vragen op dat het gebruik van het gif het gebruik via natuurlijk beheer tegenwerkt. Het ophangen van nestkasten voor mezen en vleermuizen is zinloos als de nakomelingen sterven door gebrek aan voedsel als de rupsen al door het gif zijn gedood. Gewezen wordt ook op middelen waarmee bestrijding van de rupsen op natuurlijke wijze bestreden kunnen worden. Naast nestkasten zijn dit volgens LochemGroen! onder meer bodembedekkers, bloembollen en kruidenplanten. Deze kunnen ook aan omwonenden kunnen worden verstrekt voor in de eigen tuin.

Doel is om de natuurlijke vijanden van de processierups een aantrekkelijke leefomgeving te bieden. In het openbaar groen kan dit worden bereikt door het omzetten van gras naar kruidenrijker gras, minder maaien en andere groenperken met juiste aanplant in de omgeving van eikenbomen. LochemGroen! vraagt ook of eikenbomen worden vervangen door nieuwe eikenbomen. Letterlijk: ‘Of is er beleid om de diversiteit aan soorten van bomen te bevorderen.’

Gemeentebelangen
De fractie van Gemeentebelangen kaartte het gebruik van XenTari vorig jaar al aan. Wethouder Lex de Goede gaf in mei aan dat er nog geen meldingen van de overlast gevende processierupsen waren binnengekomen. En ook dat het aantal meldingen in 2022 met de helft daalde ten opzichte van het jaar daarvoor. De wethouder sprak toen de hoop uit dat - als de daling doorzet - het gebruik van het middel in de toekomt mogelijk achterwege kan blijven.

Tijdens de behandeling in de gemeenteraad stelde GB-fractielid Tonnie Verwoerd vragen over onder meer de term ‘driftreductie’. Gebruikers van bestrijdingsmiddelen moeten ervoor zorgen dat de gebruikte stof niet verwaaid tot buiten het bewerkte areaal of naar oppervlaktewater. De wethouder bevestigde dat ook Ciculus zich aan deze regel moet houden. Uit de genoemde video is een andere conclusie te trekken. Het lijkt er overigens op dat een fractievertegenwoordiger van GB vorig jaar ook zelf een video maakte, die de aanleiding vormde tot de vragen.

Burgemeester
Calle Janssen liet de video van de Koedijk vorige week maandag aan de burgemeester zien. Die reageerde volgens Janssen geschokt. De video was toen overigens ook al naar het bestuurssecretariaat gemaild. Voor de burgemeester Sebastiaan van ‘t Erve was het zien van de video geen aanleiding tot het geven van een dienstopdracht om te stoppen met XenTari. Dat komt op het conto van Janssen, die vrijdag van een ambtenaar te horen kreeg dat het gebruik wordt gestaakt. Van ‘t Erve vindt dat desgevraagd een logische stap en een teken dat signalen van inwoners serieus worden genomen en er ook naar wordt gehandeld.

XenTari wordt vaak als ‘natuurlijk’ of ‘ecologisch’ genoemd. Het komt ook van nature voor in de bodem, dus deels klopt dat. De werkzame stof is Bacillus thuringiensis; een bacterie die verwant is aan miltvuur. Probleem is dat het niet alleen de processierups doodt maar ook alle andere rupsen, waaronder de bij tuinliefhebbers beruchte buxusrups. Dat heeft vanzelf invloed op de vlinderpopulatie. En veel vogels leven van rupsen, waardoor ook die het moeilijker kunnen krijgen.

Landelijk nieuws
Het toeval wil de XenTari vorige week landelijk in het nieuws was. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) kwam met het bericht dat XenTari niet meer gebruikt mag in de openbare ruimte. Gesteld werd dat het gebruik alleen is toegestaan als gewasbeschermingsmiddel en niet als biocide op plekken waar zich veel mensen en dieren bevinden. De ILT stelde een dag later dat er sprake was van een misverstand. In de Regeling gewasbeschermingsmiddelen en biociden is een uitzondering gemaakt voor de bestrijding van eikenprocessierupsen, juist om overlast voor mensen en dier tegen te gaan. De kwaal heiligt de middelen.